Πραγματικα το ντοκουμεντο με τον Καλαμαρά και τον Παπαδιαμαντη απο τα 1917 ειναι συγκλονιστικο !! Επισης και οι αλλες ηχογραφησεις πρεπει να ειναι το ιδιο.
Απο οσα ξερω οποιοσδηποτε ερευνητης ή φορεας κλπ μπορει να ζητησει τα ντοκουμεντα αυτα και μετα απο έγγραφη δεσμευση να του δοθουν σε cd- αλλα για να ανεβουν σ'αυτη τη σελιδα το κοβω καπως δυσκολο εως ανεφικτο. Τα περισσοτερα ειναι φωνητικα και απο οργανα ειναι 1 με μπουζουκι 2 με λυρα και καποια με φλογερα.
Τωρα τι περιμενουν οι ... φιλοι μας οι Γερμανοι ενας Θεος ξερει. Να τους δωσουμε κι αλλο χρυσαφι εκτος απο αυτο που μας εκλεψαν στην Κατοχη -για να μην αναφερθουμε στον κοσμο που σκοτωσαν- και να τα αγορασουμε ;; Καποιος παλιος κρητικος θαλεγε "Θε μου καψε τσι"...
Παντως ο Συριανος Καλαμαράς παιζει στυλ Μαρκο με οχι τοσα πολλα κολπα και ο Παπαδιαμαντης τραγουδαει ενα 60-70 % σαν επαγγελματιας.
Η Φωνογραφική Επιτροπή του Βασιλείου της Πρωσίας 1915-1919
Να διευκρινήσουμε όμως...
Οι ηχογραφήσεις δεν ήταν για το εμπόριο, αλλά μόνο "ερευνητικές".
Στρατιώτες ήταν οι άνθρωποι και "έτυχε" να παίξουν. (ίσως, κάποιοι θα δηλώσανε κουρείς, κάποιοι σιτιστές ωδικών πτηνών, κάποιοι μάγειροι, κάποιοι μουσικοί...). Πιθανά, με τον τρόπο του Συριανού Καλαμαρά, να έπαιζε και ο προπάππους της μάνας μου ή ο δικός σας...
Ας επικεντρωθούμε λοιπόν, στο ίδιο το ηχητικό ντοκουμέντο (τα άκουσα, αυτά τής ταινίας) σαν στοιχείο για παραπάνω έρευνα (ο ίδιος ο ερευνητής του θέματος, Κ. Ανδρικόπουλος, αυτό τονίζει) και ας μην αυτοσχεδιάζουμε...
Ο Ανδρικόπουλος δε μίλησε για αμανέδες (!!!!)... Μην παραποιούμε την ιστορία... Η παραπληροφόρηση ήρθε από τον ημερήσιο τύπο και την αναπαράγουμε κι εμείς... Κακώς...
Το ότι έπαιξε ένας Συριανός (και ξέρουμε τι ήταν η Σύρα τότε) "μπουζούκι" δεν σημαίνει πως όλος ο ελλαδικός χώρος έπαιζε και άκουγε μπουζούκια.....
Και να συμπληρώσω:
Στην ταινία, δεν ακούσαμε ούτε μοιρολόγια, ούτε ριζίτικα.... Άλλη ταινία είδαμε σε σχέση με την έρευνα του Κ. Ανδρικόπουλου,άσχετα αν παρουσίασαν στον Τύπο αυτά τα στοιχεία για "κράχτη" και δημοσιότητα...
Οι ηχογραφήσεις δεν ήταν για το εμπόριο, αλλά μόνο "ερευνητικές".
Στρατιώτες ήταν οι άνθρωποι και "έτυχε" να παίξουν. (ίσως, κάποιοι θα δηλώσανε κουρείς, κάποιοι σιτιστές ωδικών πτηνών, κάποιοι μάγειροι, κάποιοι μουσικοί...). Πιθανά, με τον τρόπο του Συριανού Καλαμαρά, να έπαιζε και ο προπάππους της μάνας μου ή ο δικός σας...
Ας επικεντρωθούμε λοιπόν, στο ίδιο το ηχητικό ντοκουμέντο (τα άκουσα, αυτά τής ταινίας) σαν στοιχείο για παραπάνω έρευνα (ο ίδιος ο ερευνητής του θέματος, Κ. Ανδρικόπουλος, αυτό τονίζει) και ας μην αυτοσχεδιάζουμε...
Ο Ανδρικόπουλος δε μίλησε για αμανέδες (!!!!)... Μην παραποιούμε την ιστορία... Η παραπληροφόρηση ήρθε από τον ημερήσιο τύπο και την αναπαράγουμε κι εμείς... Κακώς...
Το ότι έπαιξε ένας Συριανός (και ξέρουμε τι ήταν η Σύρα τότε) "μπουζούκι" δεν σημαίνει πως όλος ο ελλαδικός χώρος έπαιζε και άκουγε μπουζούκια.....
Και να συμπληρώσω:
Στην ταινία, δεν ακούσαμε ούτε μοιρολόγια, ούτε ριζίτικα.... Άλλη ταινία είδαμε σε σχέση με την έρευνα του Κ. Ανδρικόπουλου,άσχετα αν παρουσίασαν στον Τύπο αυτά τα στοιχεία για "κράχτη" και δημοσιότητα...
Η Misirlou έγραψε χθες στο chat: “Τι γραφεται στο ποστ γμτ για το Γκερλιτσς !!!!!!! Τι κρεσεντα νεα ειναι τούτα! Ολη η Ελλάδα τραγουδαγε αμανεδες !!!...........Αμαν-αμαν (πια...)”. Για τα γραφόμενα της Ελευθεροτυπίας δεν είχα τη δυνατότητα να επαληθεύσω ή να διαψεύσω, απλά μετέφερα το άρθρο ως είχε. Η φράση της όμως: «Όλη η Ελλάδα τραγούδαγε αμανέδες!!!...........Αμαν-αμαν (πια...)», δεν είναι ορθή αφού οι μαρτυρίες που έχουμε άλλο δείχνουν.
Σύμφωνα με την έρευνα του Θόδωρου Χατζηπανταζή, στο βιβλίο του «Της Ασιάτιδος μούσης ερασταί…» καφέ αμάν εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1873. Στην Εφημερίδα της εποχής «Αλήθεια» στις 3 Ιουλίου 1873 γράφτηκε μια σύντομη αγγελία. Επισήμανε την ύπαρξη ενός υπαίθριου κέντρου, που φιλοξενούσε καλλιτέχνες της ανατολικής μουσικής, στην Ιερά Οδό, κοντά στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας και πέραν των άλλων υπογράμμιζε ότι ανάμεσα στους ταχτικότερους πελάτες του καταστήματος είναι οι ιεροψάλτες της πρωτεύουσας, που συχνάζουν εκεί «δια να μανθάνωσι τους ήχους και τας αναβασίας των αμανέδων και λοιπών τραγουδιών».
Πριν βγει η δεκαετία του 1870, σημειώνει ο Χατζηπανταζής, Σμυρνιοί καλλιτέχνες έχουν εισχωρήσει στα περίφημα υπαίθρια κέντρα διασκέδασης του Ιλισού, πρώτα στο Άντρο των Νυμφών και αργότερα στο Κήπο των Μουσών και στον Παράδεισο…Μέχρι το 1886, που σημειώνεται η μεγάλη έκρηξη του αμανέ στην Αθήνα και εγκαινιάζεται η δεκάχρονη περίπου περίοδος απόλυτης κυριαρχίας του, δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα, αν οι επισκέψεις των ανατολίτικων συγκροτημάτων γίνονται σε μόνιμη ετήσια βάση ή αν παρατηρούνται ενδιάμεσα κάποια κενά.
Οι Σμυρνιοί λοιπόν κάνουν την εμφάνισή τους στις αρχές της δεκαετίας του 1870, όπου έπειτα από μερικά χρόνια ο αμανές γίνεται το απόλυτο, κυρίαρχο είδος μουσικής με το οποίο διασκεδάζουν οι κάτοικοι της Αθήνας. Τα Σμυρναίικα τραγούδια και οι αμανέδες επηρεάζουν φυσικά και τους λόγιους της εποχής. Ενδεικτικά αναφέρω τον Κ. Παλαμά που το 1882, μόλις 23 ετών, γράφει το ποίημα του Ανατολή, επηρεασμένος και μαγεμένος από τη μουσική των Σμυρνιών.
Γιαννιώτικα, σμυρνιώτικα, πολίτικα,
μακρόσυρτα τραγούδια ανατολίτικα,
λυπητερά,
πώς η ψυχή μου σέρνεται μαζί σας!
Είναι χυμένη από τη μουσική σας
και πάει με τα δικά σας τα φτερά.
Μετά την 20ετή κυριαρχία του αμανέ, στα κέντρα διασκεδάσεως της Αθήνας, δεν περνάνε λίγα χρόνια και κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτες εταιρείες που ηχογραφούν. Από τις αρχές του 1900 πλήθος εταιρειών κάνουν ηχογραφήσεις στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, το Κάιρο, την Αλεξάνδρεια κ.λ.π. Οι αμανέδες αποτελούν σημαντικό κομμάτι των ηχογραφήσεων(βλ. καταλόγους στο βιβλίο ΣΜΥΡΝΗ Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΖΩΗ 1900-1922 του Αρ. Καλυβιώτη). Και έτσι διαδίδονται πιο εύκολα στον ελλαδικό χώρο. Φυσικά δεν υποστηρίζω ότι όλη η Ελλάδα τραγούδαγε αμανέδες, αλλά η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, ο Πειραιάς και τα νησιά του Αιγαίου σίγουρα τραγουδούσαν.
Σύμφωνα με την έρευνα του Θόδωρου Χατζηπανταζή, στο βιβλίο του «Της Ασιάτιδος μούσης ερασταί…» καφέ αμάν εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1873. Στην Εφημερίδα της εποχής «Αλήθεια» στις 3 Ιουλίου 1873 γράφτηκε μια σύντομη αγγελία. Επισήμανε την ύπαρξη ενός υπαίθριου κέντρου, που φιλοξενούσε καλλιτέχνες της ανατολικής μουσικής, στην Ιερά Οδό, κοντά στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας και πέραν των άλλων υπογράμμιζε ότι ανάμεσα στους ταχτικότερους πελάτες του καταστήματος είναι οι ιεροψάλτες της πρωτεύουσας, που συχνάζουν εκεί «δια να μανθάνωσι τους ήχους και τας αναβασίας των αμανέδων και λοιπών τραγουδιών».
Πριν βγει η δεκαετία του 1870, σημειώνει ο Χατζηπανταζής, Σμυρνιοί καλλιτέχνες έχουν εισχωρήσει στα περίφημα υπαίθρια κέντρα διασκέδασης του Ιλισού, πρώτα στο Άντρο των Νυμφών και αργότερα στο Κήπο των Μουσών και στον Παράδεισο…Μέχρι το 1886, που σημειώνεται η μεγάλη έκρηξη του αμανέ στην Αθήνα και εγκαινιάζεται η δεκάχρονη περίπου περίοδος απόλυτης κυριαρχίας του, δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα, αν οι επισκέψεις των ανατολίτικων συγκροτημάτων γίνονται σε μόνιμη ετήσια βάση ή αν παρατηρούνται ενδιάμεσα κάποια κενά.
Οι Σμυρνιοί λοιπόν κάνουν την εμφάνισή τους στις αρχές της δεκαετίας του 1870, όπου έπειτα από μερικά χρόνια ο αμανές γίνεται το απόλυτο, κυρίαρχο είδος μουσικής με το οποίο διασκεδάζουν οι κάτοικοι της Αθήνας. Τα Σμυρναίικα τραγούδια και οι αμανέδες επηρεάζουν φυσικά και τους λόγιους της εποχής. Ενδεικτικά αναφέρω τον Κ. Παλαμά που το 1882, μόλις 23 ετών, γράφει το ποίημα του Ανατολή, επηρεασμένος και μαγεμένος από τη μουσική των Σμυρνιών.
Γιαννιώτικα, σμυρνιώτικα, πολίτικα,
μακρόσυρτα τραγούδια ανατολίτικα,
λυπητερά,
πώς η ψυχή μου σέρνεται μαζί σας!
Είναι χυμένη από τη μουσική σας
και πάει με τα δικά σας τα φτερά.
Μετά την 20ετή κυριαρχία του αμανέ, στα κέντρα διασκεδάσεως της Αθήνας, δεν περνάνε λίγα χρόνια και κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτες εταιρείες που ηχογραφούν. Από τις αρχές του 1900 πλήθος εταιρειών κάνουν ηχογραφήσεις στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, το Κάιρο, την Αλεξάνδρεια κ.λ.π. Οι αμανέδες αποτελούν σημαντικό κομμάτι των ηχογραφήσεων(βλ. καταλόγους στο βιβλίο ΣΜΥΡΝΗ Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΖΩΗ 1900-1922 του Αρ. Καλυβιώτη). Και έτσι διαδίδονται πιο εύκολα στον ελλαδικό χώρο. Φυσικά δεν υποστηρίζω ότι όλη η Ελλάδα τραγούδαγε αμανέδες, αλλά η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, ο Πειραιάς και τα νησιά του Αιγαίου σίγουρα τραγουδούσαν.
-
Χρηστος ο Κωος
- More than 150 posts user.
- Δημοσιεύσεις: 244
- Εγγραφή: 11 Αύγ 2005 03:02 pm
- Τοποθεσία: Λευκωσία
-
piriminimikirchimi
- Δημοσιεύσεις: 2
- Εγγραφή: 13 Οκτ 2006 01:24 am
- Τοποθεσία: όπου γης, πατρίς
Καλησπερίζω την παρέα!
Το άρθρο που προτείνεις Κώε είναι επιεικώς «αλλούθε»!
Ο Παναγιώτης Κουπαράνης που το υπογράφει, κάπου αλλού θέλει να το πάει το θέμα. Στην βιασύνη του δε να ξαναγράψει ιστορία, δεν αναφέρει καθόλου τις ηχογραφήσεις που είναι η κινητήριος δύναμη στο φίλμ.
Δεν πρέπει να ήταν καν στην πρώτη προβολή που αναφέρει γιατί αν ήταν κάτι θα ΄χε πάρει τ΄αυτί του.
Εντάξει, μίλησαν πολλοί και μη σχετικοί εκείνο το βράδυ, μίλησε όμως και ο ερευνητής της ιστορίας δεν τον άκουσε;
Ίσως να μην έχει δει και την ταινία! Δεν εξηγείται αλλιώς. Ακόμα και η γερμανίδα μουσικολόγος που μιλά στο φίλμ, δίνει το στίγμα της που δεν είναι άλλο από την έρευνα και τα ίδια τα ηχητικά ντοκουμέντα.
Εντάξει «κύριε» Κουπαράνη, είπες το ΄να, είπες τ΄άλλο... ήμαρτον Παναγία μου, γέμισε ο κόσμος με λαμόγια...
Το άρθρο που προτείνεις Κώε είναι επιεικώς «αλλούθε»!
Ο Παναγιώτης Κουπαράνης που το υπογράφει, κάπου αλλού θέλει να το πάει το θέμα. Στην βιασύνη του δε να ξαναγράψει ιστορία, δεν αναφέρει καθόλου τις ηχογραφήσεις που είναι η κινητήριος δύναμη στο φίλμ.
Δεν πρέπει να ήταν καν στην πρώτη προβολή που αναφέρει γιατί αν ήταν κάτι θα ΄χε πάρει τ΄αυτί του.
Εντάξει, μίλησαν πολλοί και μη σχετικοί εκείνο το βράδυ, μίλησε όμως και ο ερευνητής της ιστορίας δεν τον άκουσε;
Ίσως να μην έχει δει και την ταινία! Δεν εξηγείται αλλιώς. Ακόμα και η γερμανίδα μουσικολόγος που μιλά στο φίλμ, δίνει το στίγμα της που δεν είναι άλλο από την έρευνα και τα ίδια τα ηχητικά ντοκουμέντα.
Εντάξει «κύριε» Κουπαράνη, είπες το ΄να, είπες τ΄άλλο... ήμαρτον Παναγία μου, γέμισε ο κόσμος με λαμόγια...
-
piriminimikirchimi
- Δημοσιεύσεις: 2
- Εγγραφή: 13 Οκτ 2006 01:24 am
- Τοποθεσία: όπου γης, πατρίς
Για να εξακριβώσουμε κάποια πράγματα, απευθύνθηκα στον ίδιο τον άνθρωπο που έκανε την έρευνα, τον κύριο Ανδρικόπουλο. Παραθέτω αυτούσιες τις ερωτήσεις μου και τις απαντήσεις του:
Ο λόγος ήταν ότι δεν ήθελε να βιαστεί ακόμα να κατατάξει κάποια από τα τραγούδια ως μανέδες ή μη. Μάλιστα μου έβαλε από το τηλέφωνο να ακούσω κάποιες ηχογραφήσεις με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (τρεις τον αριθμό) για να πάρω κάποιες πρώτες εντυπώσεις. Συζητώντας τις εντυπώσεις αυτές με τον κύριο Ανδρικόπουλο συμφωνήσαμε ότι τα τραγούδια αυτά φέρουν σε πολύ έντονο βαθμό πολλά από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του μανέ χωρίς όμως να ταυτίζονται απόλυτα με την «κλασσική» μορφή του. Άλλωστε, επισήμανε ο κύριος Ανδρικόπουλος (ενισχύοντας την αντίληψη που είχα κι εγώ), ακόμη και τα τραγούδια «της τάβλας» (της ηπειρωτικής Ελλάδος) στην ίδια οικογένεια με τον μανέ δεν ανήκουν κι αυτά; Κάθε περιοχή είχε τη δική της εκδοχή καθιστικού τραγουδιού, με τοπικό χρώμα και ιδιαιτερότητες αλλά με κάποια κοινά βασικά γνωρίσματα.
Από τα τραγούδια που άκουσα, τα δύο («Το στήθος μου το τρυφερό» και «Ο Ξένος» - κάποια λόγια υπάρχουν στη σελίδα του ερευνητή - http://www.paradoxon.gr/paramithi/goerlitz.html) φέρουν μικρασιάτικο χρώμα, άλλωστε κι αυτός που τα τραγουδάει (χωρίς συνοδεία οργάνων) είχε από κει καταγωγή. Τα χαρακτηριστικά του μανέ που αναγνώρισα σε αυτά βρίσκονταν στο ανεβοκατέβασμα της φωνής, στην εκφορά και στα εμφανή αυτοσχεδιαστικά στοιχεία. Πάντως, δε διαπίστωσα (όσο μπορούσα να βγάλω τα λόγια, που ήταν δύσκολο) επανάληψη ημιστιχίων.
Το άλλο τραγούδι που μου έβαλε να ακούσω ο κύριος Ανδρικόπουλος (και τον ευχαριστώ που μου έδωσε την ευκαιρία) ήταν η «Χήρα» (υπάρχουν και γι'αυτό τα λόγια στη σελίδα του). Ξεκινάει με ταξίμι σε μπουζούκι που θυμίζει «πειραιώτικο» παίξιμο. Όμως κι εδώ (και ενώ νόμιζα ότι το είχαμε εξαντλήσει το θέμα μανέδες) διαπιστώνω ότι η πρώτη στροφή είναι στη μουσική του «Μανέ Μπουρνοβαλιά», που τον έχουμε στη σελίδα σε εκδοχές με Μενεμενλή, Παπαγκίκα, Νοδέο! (Αυτοί οι μανέδες μάλιστα δεν χαρακτηρίζονται καν από επανάληψη ημιστιχίων.)
Προσπαθώντας να καλύψω πολύ το θέμα «μανές» καταλαβαίνω ότι δεν αφήνω πολύ χώρο για να γράψω για άλλα πράγματα ενδιαφέροντα που είπαμε στην κουβέντα. Δεν είμαι και κανας δημοσιογράφος οπότε μου είναι δύσκολο να τα μεταφέρω συνοπτικά εδώ.
Ευχαριστώ τον κύριο Ανδρικόπουλο για τον χρόνο που αφιέρωσε στην κουβέντα μας και στην προθυμία του να μας δώσει απαντήσεις. Η εντύπωση που έχω είναι ότι πρόκειται για άνθρωπο με πολύ μεράκι για την έρευνα που ξεκίνησε. Επίσης στη Γερμανία που βρίσκεται, έχει ξεκινήσει κάποιες πολιτιστικές εκδηλώσεις/συναθροίσεις για τις οποίες έχει ωραία σχέδια για το μέλλον και ίσως αναφερθούμε σε αυτές σύντομα. Του ευχόμαστε καλή συνέχεια και θα παρακολουθούμε την πορεία της έρευνας με ενδιαφέρον.
Αργότερα την ίδια μέρα (10/10/2006) έλαβα την εξής απάντηση.Κύριε Ανδρικόπουλε, είμαι από τα παιδιά του rebetiko.sealabs.net
και θα ήθελα να ρωτήσω 2-3 πράγματα για τις ηχογραφήσεις του
Γκέρλιτς (και επ' ευκαιρία να σας συγχαρώ). Οι κοινοί μας γνωστοί
(Σημ: παραλείπονται τα ονόματα) με ενθάρρυναν να μιλήσω απευθείας
μαζί σας. Δεν είχα την ευκαιρία να δω την ταινία λόγω απουσίας
στο εξωτερικό, ό,τι γνωρίζω είναι από τα φόρουμ, από την
Ελευθεροτυπία [1] και από μαρτυρίες τρίτων που είδαν την ταινία.
[1] http://www.enet.gr/online/online_text/c ... =100431940
1) Η Ελευθεροτυπία αναφέρει ότι σώζονται 70 δίσκοι 78άρηδες και
άλλοι 70 κύλινδροι από τις ηχογραφήσεις αυτές. Σας δόθηκε η
ευκαιρία να τις ακούσετε όλες αυτές τις ηχογραφήσεις; Αν τυχόν
αυτό δε στάθηκε δυνατόν, τί μέρος;
2) Τί μέρος των ηχογραφήσεων είναι τραγούδια και τί μέρος είναι
αφηγήσεις;
3) Το ίδιο δημοσίευμα αναφέρει ότι (κατα δήλωση του σκηνοθέτη)
στο ηχητικό υλικό περιλαμβάνονται:
«...βυζαντινοί ύμνοι, «αντάρτικα» και αμανέδες, κρητική λύρα αλλά
και μανιάτικα μοιρολόγια.»
Υπάρχει πράγματι, για κάθε ένα από τα προαναφερθέντα είδη,
τουλάχιστον ένα δείγμα μεταξύ των ηχογραφήσεων που είχατε την
ευκαιρία να ακούσετε; Στέκομαι ιδιαιτέρως στους μανέδες.
Επειδή οι απαντήσεις σας ενδιαφέρουν πολλούς θαμώνες της
σελίδας μας, προτίθεμαι να τις μεταφέρω αυτούσιες στο φόρουμ μας.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας. Καλή δύναμη και καλή συνέχεια στις
ερευνές σας.
Κ. Μπλέτσας
Ακολούθησε τηλεφωνική συνομιλία χτες το βράδυ (12/10/2006). Ο κύριος Ανδρικόπουλος μου εξήγησε, ειδικά για τους μανέδες, το γιατί δεν αρκούσε ένα απλό ναι ή όχι (για το άν υπήρχαν ή όχι) και χρειαζόταν αυτή η συζήτηση.
Κύριε Μπλέτσα,
έχω επικοινωνήσει με το βήμα, την καθημερινή, την ελευθεροτυπία κ.λ.π. αναφέροντάς τους πως αναπαράγουν λανθασμένες ειδήσεις και παρακαλώντας τους ευγενικά να διορθώσουν τουλάχιστον τα βασικά. Απάντηση δεν πήρα αλλά έχω συνηθίσει. Εδώ και χρόνια τα ηλεκτρονικά γραμματά μου με αποδέκτες στην Ελλάδα μένουν 99% αναπάντητα.
Τέλος πάντων, η αλήθεια είναι πως «Λανθασμένα και εκ παραδρομής» (θα μπορούσα κομψά να πω) δεν αναφέρθηκε ο ρόλος μου στις αρχικές ανακοινώσεις για το θαύμα του Γκοερλιτς, που αναπαράγονται ακόμα σε στυλ χαλασμένο τηλέφωνο, ενώ είμαι ο πρώτος που έφτασε στα αρχεία και πήρε στα χέρια του (υπογράφοντας) μέρος των ηχογραφήσεων και αυτός που εδώ και 2.5 χρόνια συνεχίζει να ερευνά επιτοπίως, αρχειακά, μουσικολογικά, λαογραφικά, ιστορικά...
Δική μου και η ιδέα μεταφοράς της ιστορίας στην οθόνη. Όλοι οι υπόλοιποι συντελεστές ακολούθησαν με ή χωρίς τη θέλησή μου! Να σημειώσω επιπλέον (έτσι για να μην ξεχνιώμαστε) πως χρηματοδότησα από τη τσέπη μου όλη αυτή την έρευνα και πως επισήμως είμαι βασικότατος συνπαραγωγός.
Αυτά για να ξεκαθαριστούν οι ρόλοι και για να μιλά από δω και στο εξής ο καθένας από το πόστο του.
Τώρα σε σχέση με τις ηχογραφήσεις
1. Οι ηχογραφήσεις ελληνικού ενδιαφέροντος, σύμφωνα με την γραπτή ενημέρωση που μου έκανε τον Απρίλη του 2004 ο κ. Μάρενχολτς από το Lautarchiv του Βερολίνου, αφορούν 126 ντοκουμέντα σε έλληνική γλώσσα από τα οποία μόνο τα 22 (είναι 23 αλλά δεν μπορούσαν να ξεχωρίσουν τα δυό τραγούδια ενός δίσκου που μοιάζουν) έχουν να κάνουν με μουσική ενώ τα υπόλοιπα είναι παραμύθια, ιστορίες κ.λ.π. από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας. Τα νούμερα δεν αναφέρονται σε δίσκους ή κυλίνδρους αλλά σε «κομμάτια».
Αυτές τις (μουσικές) ηχογραφήσεις, ένα παραμύθι κι μιά ιστοριούλα έχω εγώ στα χέρια μου: http://www.paradoxon.gr/paramithi/goerlitz.html και όπως θα δείτε υπάρχουν ανάμεσά τους
*το Εξαποστειλάριον «τον Νυμφώνα σου βλέπω» και το Κοινωνικόν «Αινείτε τον Κύριον» (οι καλύτερες ποιοτικά εκτελέσεις κατά τη γνώμη μου)
*Λύρα σε δυό κρητικές (αυτοσχέδιες) μαντινάδες (είχα συνάντηση με απογόνους του στρατιώτη και έμαθα την τραγική του ιστορία)
*δυό μανιάτικα μοιρολόγια (και δω βρήκα τους απογόνους και την πραγματικά μοναδική ιστορία της οικογένειας)
«Αντάρτικα» εγώ δεν άκουσα κι ούτε καταλαβαίνω πως μπορεί να ακούγεται ένα «αντάρτικο» το 1917 (δεν μιλάμε για το 47) σε ένα στρατόπεδο που τον έλεγχο είχαν (εκτός μικρού χρονικού διαστήματος και σε καμιά περίπτωση την περίοδο των ηχογραφήσεων) οι φιλοβασιλικοί! Ρωτήστε αυτούς που τα άκουσαν.
Οι ηχογραφήσεις σε δίσκους που έχουν χαθεί, όπως αναφέρω στην ιστοσελίδα μου, σώζονται σε κυλίνδρους. Στην ταινία (θα την δείξει η ΕΡΤ προσεχώς) εξηγείται πως έγινε αυτό.
Για μένα η έρευνα είναι ακόμα στην αρχή. Έχω μιά λίστα με ατελείωτες ερωτήσεις, 150 σελίδες με στοιχεία και σημειώσεις που δίνουν απαντήσεις αλλά γεννάνε νέες ερωτήσεις, οπτικοακουστικό υλικό (όχι μόνο του 17 αλλά και τωρινό) που δεν πρέπει να μπει στα συρτάρια αλλά να μελετηθεί κατ΄ επανάληψη και υπομονή. Η έρευνα χρονικά δεν περιορίζεται για μένα στο «τότε» αλλά και στο σήμερα που έχει σχέση μαζί του. Δεν μπορείς να ορίσει κάποιος ιστορικά και μουσικολογικά παίρνοντας υπόψιν δέκα επίσημες και ανεπίσημες μαρτυρίες την στιγμή που υπάρχουν πολλαπλάσιες του 6.500 ή να κατηγοριοποιήσει εύκολα ένα τραγούδι που τραγουδήθηκε στο στρατόπεδο το ΄17 χωρίς να καταλάβει τον άνθρωπο που το τραγούδησε και τις ανάγκες του. Ίσως χρειαστεί να αναθεωρήσουμε για να καταλάβουμε.
Για τους «μανέδες»... τι να πω... πάρε με ένα τηλέφωνο (τρίτες/πέμπτες βραδάκι) και τα λέμε.
Να κάνω και μιά παράκληση.
Επειδή και κυρίως με ενδιαφέρει αυτή η έρευνα ειλικρινά κι όχι ματαιόδοξα, οποιαδήποτε μαρτυρία, πληροφορία σε σχέση με την ιστορία των Ελλήνων στο Γκοερλιτς, θέλω να την καταγράψω. Έχω ήδη συναντήσει οικογένειες/απογόνους στρατιωτών που πήραν μέρος στις ηχογραφήσεις, έχω επικοινωνήσει με άλλες και θα τις επισκεφτώ τον επόμενο χρόνο, ψάχνω τις υπόλλοιπες και θα μου πάρει χρόνια. Με ενδιαφέρουν όμως και οι πληροφορίες (ημερολόγια, φωτογραφίες, σημειώσεις, μαρτυρίες από μνήμη κ.λ.π) κάθε οικογένειας που προγονός της βρέθηκε στο στρατόπεδο. Η ιστοσελίδα μου είναι www.paradoxon.gr και θα χαρώ αν επικοινωνήσουν μαζί μου.
Να΄στε καλά
Κ. Ανδρικόπουλος
* Το τηλεφωνό μου αλλά μόνο για σας είναι (παραλείπεται).
Ο λόγος ήταν ότι δεν ήθελε να βιαστεί ακόμα να κατατάξει κάποια από τα τραγούδια ως μανέδες ή μη. Μάλιστα μου έβαλε από το τηλέφωνο να ακούσω κάποιες ηχογραφήσεις με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (τρεις τον αριθμό) για να πάρω κάποιες πρώτες εντυπώσεις. Συζητώντας τις εντυπώσεις αυτές με τον κύριο Ανδρικόπουλο συμφωνήσαμε ότι τα τραγούδια αυτά φέρουν σε πολύ έντονο βαθμό πολλά από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του μανέ χωρίς όμως να ταυτίζονται απόλυτα με την «κλασσική» μορφή του. Άλλωστε, επισήμανε ο κύριος Ανδρικόπουλος (ενισχύοντας την αντίληψη που είχα κι εγώ), ακόμη και τα τραγούδια «της τάβλας» (της ηπειρωτικής Ελλάδος) στην ίδια οικογένεια με τον μανέ δεν ανήκουν κι αυτά; Κάθε περιοχή είχε τη δική της εκδοχή καθιστικού τραγουδιού, με τοπικό χρώμα και ιδιαιτερότητες αλλά με κάποια κοινά βασικά γνωρίσματα.
Από τα τραγούδια που άκουσα, τα δύο («Το στήθος μου το τρυφερό» και «Ο Ξένος» - κάποια λόγια υπάρχουν στη σελίδα του ερευνητή - http://www.paradoxon.gr/paramithi/goerlitz.html) φέρουν μικρασιάτικο χρώμα, άλλωστε κι αυτός που τα τραγουδάει (χωρίς συνοδεία οργάνων) είχε από κει καταγωγή. Τα χαρακτηριστικά του μανέ που αναγνώρισα σε αυτά βρίσκονταν στο ανεβοκατέβασμα της φωνής, στην εκφορά και στα εμφανή αυτοσχεδιαστικά στοιχεία. Πάντως, δε διαπίστωσα (όσο μπορούσα να βγάλω τα λόγια, που ήταν δύσκολο) επανάληψη ημιστιχίων.
Το άλλο τραγούδι που μου έβαλε να ακούσω ο κύριος Ανδρικόπουλος (και τον ευχαριστώ που μου έδωσε την ευκαιρία) ήταν η «Χήρα» (υπάρχουν και γι'αυτό τα λόγια στη σελίδα του). Ξεκινάει με ταξίμι σε μπουζούκι που θυμίζει «πειραιώτικο» παίξιμο. Όμως κι εδώ (και ενώ νόμιζα ότι το είχαμε εξαντλήσει το θέμα μανέδες) διαπιστώνω ότι η πρώτη στροφή είναι στη μουσική του «Μανέ Μπουρνοβαλιά», που τον έχουμε στη σελίδα σε εκδοχές με Μενεμενλή, Παπαγκίκα, Νοδέο! (Αυτοί οι μανέδες μάλιστα δεν χαρακτηρίζονται καν από επανάληψη ημιστιχίων.)
Προσπαθώντας να καλύψω πολύ το θέμα «μανές» καταλαβαίνω ότι δεν αφήνω πολύ χώρο για να γράψω για άλλα πράγματα ενδιαφέροντα που είπαμε στην κουβέντα. Δεν είμαι και κανας δημοσιογράφος οπότε μου είναι δύσκολο να τα μεταφέρω συνοπτικά εδώ.
Ευχαριστώ τον κύριο Ανδρικόπουλο για τον χρόνο που αφιέρωσε στην κουβέντα μας και στην προθυμία του να μας δώσει απαντήσεις. Η εντύπωση που έχω είναι ότι πρόκειται για άνθρωπο με πολύ μεράκι για την έρευνα που ξεκίνησε. Επίσης στη Γερμανία που βρίσκεται, έχει ξεκινήσει κάποιες πολιτιστικές εκδηλώσεις/συναθροίσεις για τις οποίες έχει ωραία σχέδια για το μέλλον και ίσως αναφερθούμε σε αυτές σύντομα. Του ευχόμαστε καλή συνέχεια και θα παρακολουθούμε την πορεία της έρευνας με ενδιαφέρον.
