Ρεμπέτικο λεξιλόγιο
- Νίκος Τριήρης
- More than 150 posts user.
- Δημοσιεύσεις: 286
- Εγγραφή: 13 Σεπ 2007 12:43 pm
- Τοποθεσία: Αθήνα, Χολαργός
-
- More than 150 posts user.
- Δημοσιεύσεις: 170
- Εγγραφή: 30 Μαρ 2005 08:39 pm
- Τοποθεσία: Αθήνα
Νταγιάντησε καρδούλα μου στου έρωτα τα λόγια, (ό-)πως νταγιαντούνε τα βουνά στην πάχνη και στα χιόνια,
πολίτικο λαϊκό τραγούδι.
Για το αγάντα, διατηρώ τις επιφυλάξεις μου επειδή έχω την προσωπική εμπειρία από αρκετά χρόνια «καπετάνιος». Το έχω ακούσει και το έχω δή στην πράξη εκατοντάδες φορές με την έννοια που παρέθεσα.
- ntouzenis
- More than 150 posts user.
- Δημοσιεύσεις: 618
- Εγγραφή: 01 Νοέμ 2005 12:54 pm
- Τοποθεσία: Χανιά
δεν νταγιαντω δυο πραματα, φτωχεια και γερονταματα
Ελα στα παραπηγματα με δυο ματσακια διφραγκα
αν εισαι μανα και πονεις ελα στ'Αναπλι να με δεις"
Τα κλασσικα στιχακια του Κατσαρου απο τη δεκαετια του '20 που προφανως ειναι δημοτικα και μαγκικα της εποχης. Υπαρχει στο σαϊτ : ΣΤΗΣ ΣΥΡΑΣ ΤΟΝ ΑΝΗΦΟΡΟ
δεν νταγιαντω = δεν αντεχω, βαστώ
Επισης ο Καζαντζιδης εχει τραγουδια με το "νταγιαντησα"
Για το αγαντα σαν ναυτικο παραγγελμα η ερμηνεια πρεπει να ειναι σωστη οπως λεει ο κος Πολιτης. Εγω σαν πληρωμα ρυμουλκου που εκανα 4 μηνες στο Ναυτικο
δεν ειμαι σιγουρος σν το χρησιμοποιησανε οι καπετανιοι ή το θυμαμαι απο αλλου ... Παντως πολλες εκφρασεις συντεχνιων με την χρηση τους στην καθομιλουμενη και με τον καιρο αλλαζουν.
Για το gommeno δεν ηξερα και φαινεται οτι απο κει ερχεται λεξη γκομενος και
γκομενα.. Εδω παντως στην Κρητη υπαρχει το αλλο που τεινει ομως να εκλειψει.
Λεμε γουμανός = ο σωματωδης ανδρας ο αντρακλας και γουμανή = η σωματωδης γυναικα ή γυναικαρα
- Dreamlander
- More than 150 posts user.
- Δημοσιεύσεις: 284
- Εγγραφή: 11 Απρ 2006 02:50 pm
- Τοποθεσία: Ηράκλειο
Γούμενα (πάλι εκ της ναυτικής ορολογίας) αναφέρεται ως η ονομασία του χοντρού καραβόσκοινου* και ετυμολογείται από το ιταλικό gumena - στα βενετσιάνικα γράφεται gomena!!
Τελικά μήπως και αυτή η λέξη έχει ακόμα παλαιότερη ημερομηνία εισαγωγής στο λεξιλόγιο μας και με την συνεχή της χρήση επήλθε παραφθορά του αρχικού νοήματος της;
Ίσως έτσι να αποκαλούσαν τις εύσωμες γυναίκες και (όπως και με το νταρντάνα, το οποίο δεν χρησιμοποιείται πιά για να περιγράψει μόνο την εύσωμη γυναίκα, αλλά έχει πάρει και την έννοια της πληθωρικής, της δυναμικής, της θεληματικής γυναίκας και λοιπά, και λοιπά) ο όρος να έχασε πια την αρχική του ερμηνεία.
Ίσως πάλι έτσι να αποκαλούσαν μεταφορικά τις γυναίκες που έσερναν απ' το λαιμό τους τους άντρες, όπως η γούμενα σέρνει το καράβι.
Αρχίζω κι εγώ να απομακρύνομαι από την άποψη πως ο όρος έχει σχέση με το αργεντίνικο προϊόν κομμωτικής.
_________________
*Εδώ βρήκα πως έτσι λένε και ένα χοντρό σχοινί που χρησιμοποείται στα ελαιοτριβεία.
- Νίκος Τριήρης
- More than 150 posts user.
- Δημοσιεύσεις: 286
- Εγγραφή: 13 Σεπ 2007 12:43 pm
- Τοποθεσία: Αθήνα, Χολαργός
Το ναυτικό κέλευσμα "αλάργα" θα πει μείνε μακριά, απομακρύνσου, μην πλησιάζεις και προέρχεται από το λατινικό alla larga που θα πει στα ανοιχτά (ανοιχτά στο πέλαγος). Στα Αγγλικά αποδίδεται με το keep away. Αλαργεύω = απομακρύνομαι.
Η σωστή έκφραση είναι "μακριά κι αλάργα" και χρησιμοποιείται για να δώσει έμφαση (πάρα πολύ μακριά). Η έκφραση "μακριά κι αγάντα" χρησιμοποιείται και αυτή αλλά δεν είναι σωστή. Το πιο πιθανό είναι ότι μεταδόθηκε λάθος από κάποιους κατά τυχαίο τρόπο, λόγω παρόμοιου ακούσματος με τη σωστή λέξη (αγάντα - αλάργα). Στη γλώσσα μας υπάρχουν και άλλα τέτοια παραδείγματα.
Ενδεικτικά αναφέρω την έκφραση που λέμε όλοι "έχασε τα αυγά και τα πασχάλια". Εδώ υπάρχουν δύο εκφράσεις : α) "έχασε τα αυγά και τα καλάθια" και β) "έχασε τα πασχάλια". Το Πασχάλιο είναι ο πίνακας που χρησιμοποιείται στην εκκλησία με τις ημερομηνίες των κινητών εορτών, οι οποίες εξαρτώνται από την ημερομηνία του Πάσχα.
Για τη λέξη γκόμενα ενδιαφέρουσες και οι άλλες ετυμολογίες πλην της Gomina (προϊόν για τα μαλλιά). Για να δούμε αν η λέξη προϋπήρχε του προϊόντος αρκεί να βρούμε κάποιο κείμενο ή ντοκουμέντο οποιασδήποτε μορφής, το οποίο να αναφέρει τη λέξη. Σύμφωνα με τον Μπαμπινιώτη η εισαγωγή της Gomina στη χώρα μας έγινε το 1935 (περίπου)
Φίλε Νίκο, επίσης μια άλλη εκδοχή για τη λέξη Γκόμενα : Η λέξη Γκόμενα πάλι προέρχεται από το αγγλικό She Goes with Men (Πηγαίνει με άντρες) που χρησιμοποιούσαν οι Βρετανοί στρατιώτες και αξιωματικοί, που τότε έμεναν στην Ελλάδα, για να χαρακτηρίσουν τις πιο ... ελεύθερες γυναίκες, τις σεξουαλικά διαθέσιμες, εκείνες που αν τις πλησίαζε κανείς υπήρχε περίπτωση να καταλήξει στο κρεβάτι τους. Όπως γίνεται κατανοητό η λέξη Γκόμενα, που επαναλαμβάνουμε σημαίνει "πηγαίνει με άντρες, είναι διαθέσιμη" και είχε κατ' αρχήν υβριστική σημασία, δεν μπορεί να έχει αρσενικό εκτός αν αναφερόμαστε ενδεχομένως σε άτομο με ομοφυλοφιλικές τάσεις. Πρέπει να σημειωθεί πως πολλές γυναίκες στην προσπάθειά τους να φανούν απελευθερωμένες, να κτυπήσουν την "φαλλοκρατική" διάθεση των αρσενικών, χρησιμοποιούν αυθαίρετα τη λέξη "γκόμενος" με την έννοια του εραστή, του ωραίου θεωρώντας λανθασμένα πως παρόμοια σημασία είχε και η "γκόμενα", δηλαδή αυτήν της ωραίας γυναίκας.
Δεν ξέρω ποιά μπορεί είναι η σωστή, άσχετα με το πότε εισήχθη η Gomina στη χώρα μας σύμφωνα με το Μπαμπινιώτη.
- Νίκος Τριήρης
- More than 150 posts user.
- Δημοσιεύσεις: 286
- Εγγραφή: 13 Σεπ 2007 12:43 pm
- Τοποθεσία: Αθήνα, Χολαργός
Για τη λέξη μέγκλα συμφωνώ και το έχω βάλει ήδη στο wiki.
Την ερμηνεία αυτή για τη λέξη γκόμενα την έχω ακούσει και γω, αλλά δεν την έχω βάλει στο wiki επειδή δεν έχω κάποια πηγή που να την αναφέρει. Ωστόσο έχει νόημα και λογική όπως και οι άλλες που ήδη αναφέρθηκαν.
Ούτε εγώ ξέρω ποια είναι η σωστή εκδοχή για την ετυμολογία, όμως μου φαίνεται εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η παράθεση όλων των ερμηνειών.