Βιογραφία - Μαρίκα Νίνου

[APOSTOLOS-USA]

«Επανάσταση στο λαϊκό πάλκο και γενικότερα στη λαϊκή μας μουσική έφερε στις αρχές της περιόδου του 1950 η Μαρίκα Νίνου (Μαρίκα ή Ευαγγελία Νικολαΐδου). Η παρουσία της σηματοδότησε, τότε, μια νέα εποχή στην ερμηνεία του λαϊκού τραγουδιού, αλλά παράλληλα εδραίωσε και μια καινούργια αντίληψη στη σκηνή των λαϊκών κέντρων ποιότητας», γράφει ο αείμνηστος Πάνος Γεραμάνης στο CD «Μαρίκα Νίνου - τα μεγάλα πορτραίτα», που κυκλοφόρησε το 2001 η MINOS ΕΜΙ.

Στο ίδιο σημείωμα ο Γεραμάνης αναφέρει ότι η Νίνου, αρμενικής καταγωγής, γεννήθηκε το 1918 στον Καύκασο και πέθανε από καρκίνο το Φεβρουάριο του 1956. Τον ίδιο χρόνο γέννησης (όχι όμως στον Καύκασο, αλλά στην Κωνσταντινούπολη) και θανάτου αναφέρει και ο Κώστας Χατζηδουλής σε σημείωμά του στο βιβλίο του «Βασίλης Τσιτσάνης - η ζωή μου, το έργο μου», εκδ. Νεφέλη, 1979.

Διαφορετική είναι η πληροφόρηση του Πάνου Σαββόπουλου, ο οποίος σε σημείωμά του αναφέρει ότι η Νίνου ήταν μεν αρμενικής καταγωγής, αλλά γεννήθηκε το 1922 πάνω στο βαπόρι «Ευαγγελίστρια» που έφερνε τη μάνα της από τη Σμύρνη στον Πειραιά. Γι' αυτό της έδωσαν το όνομα Ευαγγελία. Το Μαρίκα τής το κόλλησε η μητέρα του δεύτερου άντρα της, του ακροβάτη Νίνου Νικολαΐδη. Ο ίδιος αναφέρει ως ημερομηνία θανάτου της την 23η Φεβρουαρίου 1957 -ήγουν πριν από 50 χρόνια και ένα μήνα. Εξ ου και το αφιέρωμα στην αυριανή εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου «Στην υγειά μας» (ΝΕΤ, 22.00) στην οποία συμμετέχει και ο Π. Σαββόπουλος. Ας δεχτούμε λοιπόν ως ημερομηνία θανάτου αυτήν που αναφέρει ο τελευταίος κι ας αφιερώσουμε το σημερινό μας σημείωμα στην ανεπανάληπτη αυτή ερμηνεύτρια του λαϊκού τραγουδιού.

Από ακροβάτρια

Σύμφωνα με τον Π. Σαββόπουλο, το 1939 παντρεύτηκε το συμπατριώτη της Μεσροπιάν και το 1940 γεννήθηκε ο γιος τους Οβανές. Χώρισαν το 1946-47. Ηδη είχε γνωρίσει τον ακροβάτη Νικολαΐδη και συμμετείχε στα ακροβατικά του σαν «Ντούο Νίνο», στο οποίο μπήκε και ο Οβανές στο σχήμα που μετονομάστηκε σε «Δυόμισι Νίνο». Την ανακάλυψε ο ηθοποιός Πέτρος Κυριακός σε ένα μαγαζάκι. Την πρωτολανσάρισε στη δισκογραφία ο Μανώλης Χιώτης. Μετά ηχογράφησε Γιάννη Παπαϊωάννου, Γιώργο Μητσάκη και μετά, το 1949, Βασίλη Τσιτσάνη, με τον οποίο έκανε το ανεπανάληπτο δίδυμο.

«Η συνεργασία μου με την αλησμόνητη Νίνου είναι κάτι που δεν μπορώ να το ξεχάσω ποτέ», λέει ο Βασίλης Τσιτσάνης στη βιογραφία του στον Χατζηδουλή. Και πιο κάτω:

«Την άκουσα και δεν άργησα να καταλάβω το ταλέντο της. Κατάλαβα πως με δουλειά θ' άφηνε εποχή. Είχε μια ξεχωριστή ερμηνευτική ικανότητα, είχε το κάτι άλλο (...). Γίναμε ντουέτο και κάθε βράδυ στου "Τζίμη" γινόταν χαλασμός κόσμου(...). Η Μαρίκα στο πάλκο ήταν ασυναγώνιστη, οι κινήσεις της ήταν κάτι το συγκλονιστικό. Οταν τραγουδούσε είχε τέτοια εκφραστικότητα και τέτοια μεταδοτικότητα στο κοινό, που δεν πρόκειται να γεννηθεί άλλη (...). Το κέφι που δημιουργούσε η Νίνου στο πάλκο έφτιαχνε μια ατμόσφαιρα που μπορούσε να χαλάσει ο κόσμος στο μαγαζί. Αυτό ήταν έμφυτο. Ηταν γεννημένη για το πάλκο». Ηχογράφησε πάνω από 100 τραγούδια. Το τέλος της (στα 38 ή στα 35 της χρόνια) προέκυψε από καρκίνο της μήτρας, έπειτα από μια περιοδεία στον Ελληνισμό της Αμερικής.

Γράφει ο Λευτέρης Παπαδόπουλος στο ίδιο CD της ΜΙΝΟΣ ΕΜΙ: «Κάποτε έκλεισαν με τον Τσιτσάνη να πάνε να τραγουδήσουν στη Νέα Υόρκη. Η Νίνου πήρε βίζα. Ο Τσιτσάνης όχι, καίτοι είχε φίλο τον αρχηγό του ΙΔΕΑ. "Δεν θα πας" της είπε ο Τσιτσάνης. "Θα πάω" απάντησε η Νίνου. Και πήγε μόνη της. Κάποτε ξαναγύρισε. Ηταν άρρωστη. Ο Τσιτσάνης δεν της ξαναμίλησε. Δεν πήγε να τη δει στο νοσοκομείο. Ούτε στην κηδεία της πήγε...».

Μεταξύ των τραγουδιών που απέδωσε η Νίνου είναι και η σύνθεση του Μάνου Χατζιδάκι «Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι» (την πατρότητα όμως της οποίας διεκδικούν ο Τσιτσάνης αλλά και η τραγουδίστρια Ιωάννα Γεωργακοπούλου με τους στίχους «τρελέ Τσιγγάνε για πού τραβάς»).

Ο Μάνος Χατζιδάκις τής αφιέρωσε το δίσκο του «Τα πέριξ» (1974), με ερμηνεύτρια τη Βούλα Σαββίδη, με τα λόγια: «Ολη η εργασία αυτή χαρίζεται στη μνήμη της ανεπανάληπτης Μαρίκας Νίνου, που δίχως να το ξέρει, με το μαχαίρι της φωνής της, χάραξε μέσα μας βαθιά τα ονόματα των θεών της ταπεινοσύνης και της βυζαντινής παρακμής».