ΑΝΕΣΤΗΣ ΔΕΛΙΑΣ: Η ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ ΤΕΛΟΣ

[faidra]

ΑΝΕΣΤΗΣ ΔΕΛΙΑΣ:
Η ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ ΤΕΛΟΣ

31 Ιανουαρίου 1944. Βοτανικός, σε μια μονοκατοικία της οδού Προφήτου Δανιήλ αργά το απόγευμα.
Η Ζωή κάθεται στην κουζίνα, έχει ανοικτή την πόρτα του δωματίου για να ακούσει αν ο Ανέστης χρειαστεί κάτι.
Είναι εξαντλημένος, πονάει όλο του το σώμα, τρέχουν η μύτη και τα μάτια, αναπνέει δύσκολα, έχει ταχυκαρδίες.
Κουλουριασμένος στο κρεβάτι σκέφτεται ότι πρέπει να ξεφύγει από την επιτήρηση των φίλων του. Τον έχουν κλεισμένο στο σπίτι εδώ και μέρες και δεν τον αφήνουν να ξεμυτίσει.
Παρότι τις βαριές χαρμάνες τις πέρασε, σήμερα είναι πολύ άσχημα. Δεν τρώει τίποτα, πίνει μόνο λίγο ζαχαρόνερο που του δίνει η Ζωή όταν ξεραίνεται το στόμα του. Εκείνη σηκώνεται και πάει στην κουζίνα.
- Ζωή φεύγω.
- Δεν έχεις να πας πουθενά! Πού θα πας σ’αυτή την κατάσταση;
- Ζωή άσε με να φύγω. Αν μείνω θα σου κάνω κακό, θα σου κλέψω το σπίτι!
- Να φύγεις για να πιείς πάλι αυτά τα διαόλια; Περίμενε να συνεννοηθείς με τον Στράτο, σε λίγη ώρα σταματά η κυκλοφορία και θα γυρίσει από το μαγαζί.
Με την απαγόρευση της κυκλοφορίας φθάνει ο Στράτος.
- Ο Ανέστης είναι σε κακή κατάσταση, θέλει να φύγει, πρέπει κάτι να κάνουμε. Του λέει η Ζωή.
Ο Στράτος πάει στο δωμάτιο, αρχίζουν για άλλη μια φορά την συζήτηση που κάνουν καθημερινά τον τελευταίο καιρό. Απόψε όμως ο Ανέστης δεν ακούει τίποτε, θέλει να φύγει.
- Κοίτα του λέει, αύριο θα πάμε στο Πρώτων Βοηθειών, να κάνουν κάτι, να σου δώσουν κάτι να συνέλθεις. Δεν θα σ’ αφήσουμε να πεθάνεις! Θα φωνάξω τον Βρεττό τον αραμπατζή να μας πάει ως εκεί. Και τον παίρνει τηλέφωνο εκεί μπροστά του για να τον ησυχάσει.
Την άλλη μέρα το πρωί έρχεται ο Βρεττός, στενός φίλος του Στράτου και θαμώνας στα μαγαζιά που τραγουδάει.
Ανεβάζουν τον Ανέστη στην καρότσα και ξεκινούν. Φθάνουν στο σταθμό Πρώτων Βοηθειών στην οδό Γ΄ Σεπτεμβρίου και Καποδιστρίου. Περιμένουν.
Πριν απ’ αυτούς έχει πολλούς στη σειρά και υπάρχουν και τα επείγοντα. Κάποια στιγμή τους καλούν. Μπαίνουν στο γραφείο, ο Στράτος κρατάει τον Ανέστη, τον βάζει να καθίσει σε μία καρέκλα. Μέσα στο γραφείο είναι δύο γιατροί κι ένας νοσοκόμος.
Γυρίζει προς τον μεγαλύτερο.
- Γιατρέ, τον φέραμε γιατί υποφέρει, πονάει παντού, έχει εξαντληθεί, είναι πολύ άσχημα.
Ο γιατρός ρίχνει μια δεύτερη ματιά σε όλους. Τους είχε παρατηρήσει όταν έμπαιναν. Η εικόνα τού είναι γνωστή, εξ άλλου πριν από λίγη ώρα είχε δώσει πιστοποιητικό εισαγωγής σε άλλον εξαρτημένο.
- Είσθε συγγενείς του;
- Όχι. Φίλοι του.
- Τι ουσίες χρησιμοποιείς;
- Κοκαϊνη και ηρωίνη, απαντά ο Ανέστης.
- Πόσο καιρό;
- Εννέα χρόνια.
- Ονοματεπώνυμον;
- Δελιάς Ανέστης.
- Ηλικία;
- 32.
Ο γιατρός έχει αρχίσει ήδη να συντάσσει την ιατρική πιστοποίηση.
«Πιστοποιητικόν: Οι υπογεγραμμένοι ιατροί του Σταθμού Πρώτων Βοηθειών, Μιχ. Κανελλόπουλος και Μ. Παϊδούσης βεβαιούμεν, ότι ο Ανέστης Δελιάς ετών 32 πάσχων εκ κοκαϊνομανίας και ηρωϊνομανίας από 9 ετών, έχει ανάγκην εισαγωγής εις ειδικόν θεραπευτήριον προς θεραπείαν.
Οι ιατροί (υπογραφές) Μ. Κανελλόπουλος και Μ. Παϊδούσης.
- Μας οφείλετε 4.000 δρχ., 2.000 για χαρτόσημο και 2.000 για ιατρόσημο.
Με αυτό το πιστοποιητικό θα μπορέσει να εισαχθεί σε κάποιο Ψυχιατρείο να κάνει θεραπεία, χρειάζεται ειδική αγωγή. Εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε.
Φεύγουν.
- Βρεττέ τι κάνουμε;
- Θα πάμε στο Δρομοκαϊτειο, έχω πάει παλιότερα κάποιους γνωστούς και ξέρω. Είναι επί πληρωμή, αλλά είναι καλό νοσοκομείο και θα τον προσέξουν. Εγώ θα μπω εγγυητής. Τώρα πρέπει να πάμε Νικηταρά 6, πάνω από την Ομόνοια, να κανονίσουμε τα χαρτιά για να μπει αύριο.
Φθάνουν στα εξωτερικά ιατρεία.
Δίνουν στο γιατρό το έγγραφο που πήραν από το Πρώτων Βοηθειών.
- Έχετε ασφάλιση ή πιστοποιητικό απορίας;
- Όχι, θα πληρώσουμε. Απαντά ο Στράτος.
- Ανοίγει ένα βιβλίο και αρχίζει να γράφει.
- Ονοματεπώνυμον του ασθενούς;
- Δελιάς Ανέστης.
- Ηλικία;
- 32.
- Παντρεμένος;
- Όχι.
- Άγαμος λοιπόν. Επάγγελμα;
- Μουσικοσυνθέτης.
- Πατρίς;
- Σμύρνη.
Συμπληρώνει την ημερομηνία εισαγωγής. 2α Φεβρουαρίου 1944 και απευθύνεται στους συνοδούς.
- Ποιος είναι ο εισαγάγων;
- Εγώ, απαντά ο Στράτος.
- Ονοματεπώνυμον;
- Ευστράτιος Παγιουμτζής.
- Διεύθυνσις;
- Προφήτου Δανιήλ 16, στο Βοτανικό. Αθήναι.
Και από κάτω τη διάγνωση: Τοξικομανία δι’ηρωίνης.
Ο υπάλληλος που κάθεται στο δίπλα γραφείο ανοίγει ένα άλλο βιβλίο και ζητά πάλι τα στοιχεία του Ανέστη. Αυτή τη φορά ρωτά και το πατρώνυμο. Παναγιώτης. Το ίδιο κάνει και με τον Στράτο, επάγγελμα- μουσικός και του δίνει τον αριθμό τηλεφώνου – 593626.
- Σε τι θέση θα εισαχθεί ο ασθενής; Έχει πέντε θέσεις. Στην πολυτελείας θα είναι σε δωμάτιο μόνος του, στην Α΄ είναι θάλαμος έξι ατόμων, την Βα΄, την Ββ΄, και την Γ΄.
- Στην Ββ΄, λέει ο Στράτος. Όπως τον είχε συμβουλεύσει ο Βρεττός.
- Τα νοσήλια είναι 2.100.000 δραχμές μηνιαίως. Η αποτοξίνωση κρατάει καμιά δεκαπενταριά μέρες. Συμπληρώνει ο υπάλληλος.
- Ποιος μπαίνει εγγυητής;
- Εγώ. Βρεττός Κουλουρίδης, Σερρών 22 Αθήνα.
- Επάγγελμα;
- Καραγωγεύς.
- Τηλέφωνο;
- 593629.
Νωρίς το πρωί την άλλη μέρα είναι έτοιμοι. Ο Ανέστης πάλι δεν κοιμήθηκε απόψε. Αυτή τη φορά, πάει μαζί τους και η Ζωή. Από χθες είχε ετοιμάσει μία βαλίτσα με λίγα αναγκαία πράγματα. Βγαίνουν στην Ιερά Οδό που τους οδηγεί στο Δρομοκαϊτειο. Κατευθύνονται στο Εφημερείο.
Ο γιατρός ελέγχει το παραπεμπτικό, φωνάζει ένα νοσοκόμο, του δίνει κάποια χαρτιά και του λέει:
- Θα τους πας στο Σ.
Στο Σ τους υποδέχεται άλλος νοσοκόμος με κλειδιά στα χέρια, παίρνει τα χαρτιά. Ο Βρεττός και η Ζωή περιμένουν στον προθάλαμο. Ο νοσοκόμος ρίχνει μια γρήγορη ματιά στο περιεχόμενο της βαλίτσας, μετά από λίγο ο Στράτος κρατώντας τον Ανέστη και τα πράγματά του, τον ακολουθούν.
Τους ανοίγει μια πόρτα. Είναι ένας μεγάλος θάλαμος. Μέσα βρίσκονται ογδόντα περίπου κρεβάτια στρωμένα με στρατιωτικές κουβέρτες, σε μερικά βρίσκονται ξαπλωμένοι κάποιοι ασθενείς, κομοδίνα δίπλα τους, μερικές καρέκλες, πέντε παράθυρα με κάγκελα. Βάζουν τον Ανέστη σε ένα κρεβάτι και τη βαλίτσα δίπλα του.
- Σε λίγο θα του κάνουμε ένεση και θα συνέλθει. Λέει ο νοσοκόμος.
- Αρτέμη, θα ‘ρθούμε να σε δούμε αύριο, κουράγιο! (Αρτέμης ήταν το καλλιτεχνικό όνομα του Δελιά, και του το είχε δώσει κατά πάσα πιθανότητα ο Δημήτρης Καρυδάκης).
Φεύγουν.
Στο γραφείο ο νοσοκόμος παίρνει το Ευρετήριο Ασθενών, ανοίγει στο Δ και γράφει: Δελιάς Αρτέμης (επειδή έτσι τον φώναξε ο φίλος του). Αριθμός ιστορικού 5398.
Από τη δεύτερη μέρα ο Δελιάς αρχίζει να είναι κάπως καλλίτερα. Του κάνουν τρεις ενέσεις την ημέρα.
- Μορφίνη, του λέει ο Ι. Α., μικρές δόσεις μορφίνης. Έχω μπει πολλές φορές και έχω δει τι γράφει το «ιστορικό» μου.
….«Παρούσα κατάστασις. Ταχεία διακοπή της τοξικομανίας δι’ αντικαταστάσεως της ηρωίνης επί 7 ημέρες διά μικρών δόσεων μορφίνης δι’υποδορείων ενέσεων ( 0,08-0,02 μιλιγκράμ ). Φαινόμενα αποχής αρκούντως έντονα (ανησυχία, αϋπνία, εφίδρωσις, γαστρεντερικά ενοχλήματα κ.λ.π.), διαρκέσαντα 3-5 ημέρας και μετά την παύσιν της χορηγήσεως της μορφίνης. Εχορηγήθη προς τούτο επί τινάς ημέρας λουμινάλη»…
Τον Ι. Α. τον ξέρει από παλιά, έχει πολλά χρόνια στην «πρέζα». Η οικογένειά του έχει περιουσία και τα καταφέρνει. Κάνανε μαζί εξορία στη Νιό. Αθηναίος.
Οι άλλοι είναι:
Ο Α.Λ. φαντάρος. Τον φέρανε από το Α΄ Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών. Καλαματιανός.
Ο Π. Τ. Πειραιώτης περίπου 40άρης. Τον έφερε για τρίτη φορά σε ένα χρόνο η Φωφώ Μ.
Ο Π. Κ. 34 ετών σιδηροδρομικός από το Αιγάλεω.
Στην τρίτη θέση είναι οι:
Κ. Β. νεαρός. Ξεκίνησε τώρα στην Κατοχή. Κουλουριώτης ναυτικός.
Α. Θ. υπάλληλος από την Αθήνα. Τον έφεραν τα αδέλφια του. Ετών 35.
Λ. Λ. πίνει 20 χρόνια, από τα 16 του. Λάκωνας. Τελευταία, έφτασε τα 5 γραμμάρια την ημέρα.
Στην πρώτη θέση βρίσκεται ο Ι. Π. γιατρός, Πειραιώτης με ιατρείο, παλιός γνώριμος. Τους έγραφε συνταγές για μορφίνη όταν δεν βρίσκανε «πρέζα».
Στου Ανέστη το ιστορικό δεν έγραψαν τίποτε. Μόνο μετά από 15 μέρες κόλλησαν ένα μικρό φύλλο με τα αποτελέσματα των εξετάσεων αίματος, για σύφιλη, που του έκαναν την προηγούμενη μέρα. Είχαν πάρει αίμα και από τους άλλους στο θάλαμο, την ίδια ημέρα.
Αριθμ. 11053
ΔΡΟΜΟΚΑΪΤΕΙΟΝ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟΝ
Ονοματεπώνυμον: Δελιάς Ανέστης
Εξέτασις αίματος R. Wasserman αρνητική (-).
Αθήναι τη 16 Φεβρουαρίου 1944.
Τελευταία έχει «στανιάρει». Τώρα η επιθυμία να πιει είναι μεγαλύτερη. Ο Στράτος και η Ζωή έρχονται συχνά, του φέρνουν φαγητό, συζητούν, του λένε να μείνει να γίνει καλά. Θα φύγει στο τέλος του μήνα.
Στις 28 Φεβρουαρίου πριν το μεσημέρι, μαζεύει τα πράγματά του. Είχε ενημερώσει από την προηγούμενη ότι θα φύγει.
Ο Στράτος που ήρθε να τον πάρει, κανονίζει τα διαδικαστικά της απόλυσης.
Ο υπάλληλος του Γραφείου Κινήσεως συμπληρώνει στη σελίδα 140 του βιβλίου αιτήσεων με αύξοντα αριθμό 187 και αριθμό Μητρώου 4715: Ημερομηνία Απολύσεως 28 Φεβρουαρίου 1944 αιτήσει.
- Άϊντε να πάμε σπίτι, του λέει ο Στράτος.
- Δεν θα ‘ρθω μαζί σου, του λέει. Είμαι καλά. Δεν θα πιω. Θα τα πούμε το βράδυ.
Λίγους μήνες μετά, βρέθηκε νεκρός στο δρόμο…..

Τα γεγονότα προκύπτουν από την αφήγηση της Ζωής Παγιουμτζή από συνέντευξη που έδωσε στο σπίτι της το καλοκαίρι του 1989. Από το αρχείο του Δρομοκαϊτείου Θεραπευτηρίου προκύπτουν τα ντοκουμέντα κι ο συνδυασμός στοιχείων.
Εντοπίσθηκε ο Γιώργος Κουλουρίδης, γιος του Βρεττού ο οποίος επιβεβαίωσε τη στενή φιλία Στράτου και Δελιά.
Στο Γενικό Μητρώο του Δρομοκαϊτείου, στην τελευταία στήλη της πρώτης σελίδας γράφει: «Συγγενικός δεσμός» και αφορά στον κηδεμόνα-εισαγάγοντα του ασθενούς. Διαβάζουμε: Αδελφός, πατήρ, σύζυγος, μήτηρ, θυγάτηρ, υιός, κ.λ.π. Στη στήλη για τον εισαγάγοντα Στράτο Παγιουμτζή, υπάρχει κενό. Το ουσιαστικό «φίλος» δεν προβλεπόταν…..


Το άρθρο υπογράφει ο Δημήτρης Υφαντής και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Λαϊκό Τραγούδι», τεύχος 20, Ιούνιος – Ιούλιος 2007.