Σύμβολα αρχαίας Ελληνικής μουσικής

Μακάμια, κουρδίσματα, δρόμοι, ρυθμοί κλπ
Απάντηση
Μήνυμα
Συγγραφέας
Άβαταρ μέλους
socrates
More than 150 posts user.
Δημοσιεύσεις: 438
Εγγραφή: 21 Οκτ 2006 11:31 pm
Τοποθεσία: the other side of nowhere

Σύμβολα αρχαίας Ελληνικής μουσικής

#1 Δημοσίευση από socrates »

peloponnisios έγραψε: 15 Μάιος 2020 11:24 pm Κατάλαβα τι γίνεται αλλά πολύ τα μπερδεύεις. Νομίζω πως δεν είναι χρήσιμα σε κάτι όλα αυτά. Και αυτό το τελευταίο με τα σύμβολα της μουσικής γραφής δεν μπορώ να βρω τι ιδιαίτερη εφαρμογή θα μπορούσε να έχει για να μας ωφελήσει. Να ψάξουμε δηλαδή για συγκεκριμένα σύμβολα σε παλιές χειρόγραφες παρτιτούρες; Γιατί; Άσε που δεν θα γινόταν αυτό γιατί το χειρόγραφο σύμβολο πιθανότατα δεν θα το έπιανε η αναζήτηση (ή θα το έβρισκε μια στο τόσο, άρα δεν θα είχε συνέπεια). Ή μήπως έχεις κάτι άλλο κατά νου;
Γειά σου Κώστα. Αν και δεν αφορά την παρούσα θεματική ενότητα, απαντώ στο παραπάνω θέμα που έθιξες, περί χρησιμότητας-ακαδημαϊκής ή μουσικά πρακτικής, θέλοντας απλά να μοιραστώ κάποιες σκέψεις μου μαζί σου και με όλους. Ναι, για τα σύμβολα της αρχαίας ελληνικής μουσικής είχα κάτι πολύ διαφορετικό στο μυαλό:
Έχεις προσέξει σε μονοφωνικές παρτιτούρες-οδηγούς ενός πενταγράμμου που γράφουμε τη μελωδία στο πεντάγραμμο, τους στίχους κάτω από τις αντίστοιχες νότες, και τα σύμβολα συγχορδιών από πάνω. Εννοούσα μία τέτοια παρουσίαση κατ' αντιστοιχία των Unicode ή άλλου συστήματος συμβόλων η οποία να μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε σύγχρονο μουσικό πρόγραμμα και επεξηγώ τις δυνατές χρήσεις του όπως τις σκέφτομαι τώρα. Δεν εννοώ καθόλου χειρόγραφα σύμβολα.
Ξεκαθαρίζω ότι η βλέψη μου είναι για μελλοντικούς ερευνητές και όχι για τωρινούς, γιατί τώρα δεν υπάρχει έρεισμα και θα εξηγήσω γιατί.
Αυτό που θα ήθελα να καταρτισθεί είναι ένας τελικός γενικός κατάλογος με αντιστοιχίες συμβόλων, αλλά να είναι ενεργός/λειτουργικός μέσα σε κάποιο μουσικό πρόγραμμα για να μην είναι απαραίτητη η αναφορά σε εξωτερικά PDF συμβόλων όταν γίνεται μία μουσική καταγραφή .
Δεν γνωρίζω πολλά για την αρχαία ελληνική σημειογραφία (μπορώ όμως να μάθω), αλλά υπάρχουν (όπως και στη σύγχρονη), σύμβολα τονικού ύψους, χρονικής διάρκειας, παύσεων, εκφράσεως, κ.λπ. κ.λπ. Μάλλον περισσότερα σύμβολα από αυτά της σύγχρονης γραφής (!)
Αν το σκεφτούμε σοβαρά, από τα λίγα διασωθέντα θεωρητικά συγγράμματα των Πυθαγορείων, αλλά κυρίως του Αριστόξενου, Κλεωνίδη, και άλλων πιο πρακτικών μουσικών, παρατηρούμε την τέλεια θεωρητική διατύπωση ενός μουσικού πολιτισμού, πάνω στην οποία βασίστηκε η εμπέδωση και εξέλιξη νεοτέρων συστημάτων όπως το ευρωπαϊκό και το μεσανατολικό (βυζαντινού συμπεριλαμβανομένου). Η περιοχή της αρχαίας θεωρίας είναι αρκετά καλά ερευνημένη ήδη από πλήθος ακαδημαϊκών και δεν χρειάζεται καμία συμβολή για την ώρα. Αυτό που δεν είναι ερευνημένο είναι η ίδια η μουσική και από μία τέτοια έρευνα είμαι σίγουρος πως θα προέκυπτε ανάγκη αναθεώρησης της μέχρι τώρα έρευνας σύμφωνα με καινούργια δεδομένα.

Συγκολλώ δύο φωτογραφίες σε μία και την ανεβάζω συνημμένη, αριστερά ο "Επιτάφιος του Σεικίλου" παρόμοια με παρτιτούρα-οδηγό αλλά με μερικά άγνωστα σύμβολα, σε σύγχρονη σημειογραφία με τα ελληνικά σύμβολα από πάνω, στίχους από κάτω κ.λπ. και δεξιά το "Σύστημα Τέλειον Μείζον" των αρχαίων. Όπως βλέπεις υπάρχει αντιστοιχία και τρόπος να γραφούν σε ένα μοντέρνο πρόγραμμα αρχαία κομμάτια όσον αφορά το τονικό ύψος που απεικονίζεται με αλφαβητικούς και άλλους χαρακτήρες και καλύπτεται έως δύο οκτάβες (προσλαμβανόμενος-νήτη υπερβολαίων). Αυτό που θα ήταν ζόρικο κάπως για ένα score writer πρόγραμμα έγκειται στη δυσκολία εισαγωγής και άλλων συμβόλων που αφορούν χρονικές διάρκειες, εκφράσεις, σύμβολα οργανικής μουσικής κ.λπ. που τυχόν δεν είναι διαθέσιμα στο πρόγραμμα και πρέπει με κάποιο τρόπο να εισαχθούν.
imgonline-com-ua-twotoone-lFvxa3EkBeA.jpg
imgonline-com-ua-twotoone-lFvxa3EkBeA.jpg (105.85 KiB) Προβλήθηκε 4847 φορές

Τώρα κάτι πιο ειδικό. Όταν σκέφτεσαι π.χ. τον Αισχύλο, σίγουρα και κατά πρώτο λόγο, όπως όλοι μας, τον σκέφτεσαι σαν τον μεγάλο τραγικό ποιητή που υπήρξε εκ του οποίου τις 105 τραγωδίες διασώθηκαν μόνο 7 και είναι όλες πασίγνωστες σαν από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του ανθρωπίνου πνεύματος παντού στον πλανήτη. Τον σκέφτηκες ποτέ σαν πρακτικό μουσικό? Και όμως ο ίδιος έγραφε τη μουσική στις περισσότερες, την ενορχήστρωνε και έκανε τις πρόβες πριν την "διδαχή" της όποιας τραγωδίας. Τα περισσότερα ποιητικά κείμενά του δεν διασωθήκανε από τη μανία και τον φανατισμό των πρώτων βυζαντινών καλογήρων μετά την εποχή του Ιουλιανού. Πόσο μάλλον η μουσική του ε? Σήμερα πλέον έχει αποδειχθεί και γίνει αποδεκτό από όλο τον ακαδημαϊκό κόσμο η πρακτική αυτών των καλογήρων (και όχι μόνο για την περίπτωση του Αισχύλου, αλλά για όλους τους αρχαίους συγγραφείς και μουσικούς). Οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούσαν να βρούν εύκολα πρώτες ύλες (περγαμηνή κυρίως) για να γράφουν τις θεολογικές μωρολογίες τους-βίους αγίων και τα ρέστα. Οπότε έξυναν λίγο και προσεκτικά την επιφάνεια στις υπάρχουσες γραμμένες περγαμηνές σβήνοντας τα αρχαία αριστουργήματα και είχαν μία καθαρή επιφάνεια να γράψουν-σε μερικές περιπτώσεις και αυτών τα γραπτά έχουν σβηστεί από μεταγενέστερους καλόγηρους για να γράψουν και αυτοί, όπως αποδεικνύεται από ακτινογραφίες περγαμηνών, μέχρι και τέσσερα υποστρώματα γραφής είναι αντιληπτά. Εδώ και 20-30 χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες σε πολλά πανεπιστήμια σε όλη τη Γή για την ανάκτηση των αρχαίων αρχικών κειμένων. Η διαδικασία της ακτινογραφίας και καταγραφής του original είναι πολύ χρονοβόρα, κοπιαστική, λεπτομερής, ασταθής, και το κυριότερο πολυδάπανη. Οι κυβερνήσεις (των ΗΠΑ κυρίως που έχουν τις περισσότερες συλλογές περγαμηνών) δεν υποστηρίζουν τέτοια προγράμματα και δεν διαθέτουν κονδύλια, αλλά μερικοί αφοσιωμένοι ερευνητές συνεχίζουν να εργάζονται μέσα σε όλες τις αντιξοότητες. Εξ' αυτών ελπίζω, ότι κάποια μέρα στο μέλλον θα επανακτήσουμε έστω και μικρό μέρος της αρχαίας πετσοκομμένης (κυριολεκτικά μιας και πρόκειται για περγαμηνές) γραμματείας μας, και ανάμεσά της και μουσικά κείμενα για τα οποία έχει εκδηλωθεί έντονο ενδιαφέρον.
Εκεί σκόπευε ένα τέτοιο PDF σαν αυτό που ανέφερα. Δηλαδή μία αυτοματοποίηση μεταγραφής σε σύγχρονη γραφή των αρχαίων μουσικών συμβόλων που να μπορεί να γίνει από οποιονδήποτε μουσικό, όχι απαραίτητα ειδικευμένο στην αρχαία ελληνική μουσική. Έτσι κι' αλλιώς τα θλιβερά απομεινάρια μιας τεράστιας μουσικής παραγωγής 10 αιώνων (500 π. Χ.-500 μ.Χ.) έχουν όλα ήδη καταγραφεί και εκτελούνται επιτυχώς από διάφορα μουσικά σύνολα ανά τον πλανήτη. Εγώ ενδιαφέρομαι για αυτά που πρόκειται να έλθουν στο φως, και αν οι μουσικοί πιέσουν και οι προγραμματιστές συμμορφωθούν ώστε να συμπεριλάβουν όλα αυτά τα περίπου 1000 σύμβολα σε νεότερες εκδόσεις των προγραμμάτων τους, τότε πια δεν θα υπάρχει ανάγκη ούτε για επεξηγηματικά PDF, θα δουλεύουν όλα με ένα απλό plug-in ενός προγράμματος μουσικής γραφής.
Αυτά και συγνώμη για τη μακρηγορία.

Απάντηση

Επιστροφή σε “Μουσική θεωρία”