ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ (πριν και μετά)
Δημοσιεύτηκε: 27 Οκτ 2016 12:12 pm
Με την κήρυξη του πολέμου από την Ιταλία στις 28/10/1940 η Ελλάδα παρασύρονταν με την σειρά της σε ένα ντόμινο πολεμικών συγκρούσεων, που είχε ξεκινήσει ένα χρόνο πριν, με την είσοδο των Γερμανών στην Πολωνία και την κατάληψη της. Μέχρι την άνοιξη του 1940 όλη η δυτική Ευρώπη ήταν κάτω από την Γερμανική μπότα, με την Ελλάδα να κρατάει μία ουδέτερη στάση λόγω της συμπάθειας του Μεταξικού καθεστώτος προς τα αντίστοιχα καθεστώτα σε Γερμανία και Ιταλία. Η ουδετερότητα της αυτή που διακηρύσονταν διαρκώς από τον Μεταξά κράτησε μέχρι της 3ης πρωινής στις 28 Οκτωβρίου 1940 και το τελεσίγραφο του Γκράτσι.
Από της 6ης πρωινής την Δευτέρα 28/10/1940 και με τις πρώτες βολές του Ιταλικού πυροβολικού στα Ελληνοαλβανικά σύνορα, η Ελλάδα θα συμμετάσχει και αυτή στον καταστροφικότερο πόλεμο που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα. Και αν για τις περισσότερες χώρες το 1945 ήταν το τέλος των πολεμικών συγκρούσεων, για την πατρίδα μας οι συγκρούσεις θα συνεχιστούν μέχρι το 1949 (με μία μικρή διακοπή) όταν και πλέον θα ξεκαθαριστεί η θέση της στην παγκόσμια σκακιέρα με την επικράτηση των Εθνικόφρονων έναντι των Κομμουνιστών, κάτι που είχε ήδη είχε δρομολογηθεί με την συμφωνία της Γιάλτας.
Σε αντίθεση με το καθεστώς Μεταξά, οι Έλληνες στο κάλεσμα για επιστράτευση απάντησαν με έναν πρωτοφανή ενθουσιασμό που όμοιος της δεν υπήρξε σε κανένα άλλο κράτος της Ευρώπης. Παρόμοιος ενθουσιασμός καταγράφεται μόνο τέσσερα χρόνια μετά, όταν στις 12 Οκτωβρίου του 1944 οι Γερμανοί αποχωρούν από την Αθήνα.
Στην αθρώα λαϊκή συμμετοχή ενάντια στον Φασισμό του Μουσολίνι, συμμετείχαν από την πλευρά τους και οι Έλληνες Μουσικοί, Τραγουδιστές, Οργανοπαίκτες και Στιχουργοί. Με δικά τους όπλα τα μουσικά όργανα και τα μολύβια, θα καταγράψουν σε δίσκους 78 στροφών δεκάδες μουσικά τραγούδια που θα αποτυπώσουν την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στην χώρα μας την συγκεκριμένη περίοδο.
Αυτή τη μουσική συμμετοχή θα προσπαθήσω να καταγράψω παρακάτω, παρουσιάζοντας με στοιχεία όλες τις ηχογραφήσεις που προηγήθηκαν της κήρυξης του πολέμου, τις ηχογραφήσεις κατά την διάρκεια του Ελληνοιταλικού πολέμου, αλλά και τις πρώτες ηχογραφήσεις μετά το άνοιγμα της Columbia τον Ιούνιο του 1946.
Η καταγραφή που θα παρουσιαστεί στην συνέχεια δεν είναι πλήρης. Είναι όμως η πρώτη (δική μου) προσπάθεια αποτύπωσης των ηχογραφήσεων κατά την διάρκεια του Πολέμου με τους Ιταλούς, αλλά και όσων προηγήθηκαν αυτού. Ταυτόχρονα θα παρουσιαστούν και ΟΛΕΣ οι πρώτες μεταπολεμικές ηχογραφήσεις όταν στις 12 Ιουνίου 1946 στα στούντιο της Columbia θα ηχογραφηθούν τα πρώτα τραγούδια.
Φυσικά θα παρουσιάσω και ετικέτες αυτών των ηχογραφήσεων όπως κυκλοφόρησαν την δύσκολη εκείνη περίοδο.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Όπως έγραψα παραπάνω η λίστα με τα τραγούδια προ αλλά και μετά της κήρυξης του πολέμου δεν είναι πλήρης, σε αντίθεση με τις ηχογραφήσεις που έγιναν το 1946 και για τις οποίες έχουμε πλήρη εικόνα.
Έτσι θα παρουσιαστούν σε μορφή excel οι ηχογραφήσεις κατά εταιρεία, κατά αριθμό μητρών (αριθμοί ηχογραφήσεων), αλλά και αριθμό καταλόγου (αριθμοί κυκλοφορίας).
Σε όποιες περιπτώσεις δεν υπάρχουν στοιχεία περί των ηχογραφήσεων, των κυκλοφοριών των δίσκων ή περί των τίτλων και των συντελεστών, είμαι βέβαιος ότι θα υπάρξει βοήθεια από τα μέλη του sealabs που έχουν στην κατοχή τους δίσκους ηχογραφημένους εκείνη την περίοδο.
Το ίδιο θέλω να πιστεύω θα ισχύσει και στις περιπτώσεις που τα στοιχεία που δίνω δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Ξαναλέω ότι είναι η πρώτη καταγραφή και θεωρώ ότι θα υπάρχουν και λάθη. Αλλά εδώ είμαστε για να τα εντοπίσουμε και να τα διορθώσουμε.
excel ΠΩΣ ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ
Στο τέλος κάθε παρουσίασης ανά εταιρεία θα υπάρχει και το ανάλογο excel με όλα τα καταγεγραμμένα στοιχεία που υπάρχουν στην διάθεση μου.
Σε κάθε excel υπάρχουν δύο φύλλα. Στο πρώτο παρουσιάζονται οι ηχογραφήσεις σύμφωνα με τους αριθμούς μήτρας (ηχογραφήσεων) και στο δεύτερο φύλλο οι αριθμοί καταλόγου (κυκλοφορίας).
Εδώ θα πρέπει να διευκρινηστεί ότι θα γίνουν τρεις (3) παρουσιάσεις και όχι τέσσερις (4).
Αν και στην χώρα μας οι εταιρείες που δραστηριοποιούνταν στις ηχογραφήσεις των δίσκων ήταν τέσσερις (4) (ODEON-PARLOPHONE-HMV-COLUMBIA), εν τούτοις οι δύο εξ αυτών (ODEON-PARLOPHONE) όπως έχω ξαναγράψει στο παρελθόν, ηχογραφούσαν από το 1935 και μετά με τους ίδιους αριθμούς μήτρας (GO-).
Έτσι για τις δύο αυτές εταιρείες θα υπάρχει ένα κοινό excel. Όμως σε σχέση με τις άλλες δύο εταιρείες θα υπάρχουν τρία (3) φύλλα. Το πρώτο καταγράφει τις ηχογραφήσεις σύμφωνα με τους αριθμούς μήτρας (ηχογράφησης) και αφορά και τις δύο εταιρείες. Τα άλλα δύο φύλλα αφορούν τους αριθμούς καταλόγου (κυκλοφορίας) ανά εταιρεία.
Κάθε φύλλο περιέχει 6-7 στήλες.
Η πρώτη στήλη καταγράφει την εταιρεία.
Η δεύτερη και τρίτη στήλη καταγράφει αριθμούς μητρών (ηχογραφήσεων) ή αριθμούς καταλόγου (κυκλοφορίας). Ενδιάμεσα θα δείτε μία στήλη που θα περιέχει το σύμβολο (˅) που σημαίνει ότι η καταγραφή έγινε απ’ευθείας από τους δίσκους και τα στοιχεία που παρουσιάζονται δεν χωρούν αμφισβήτησης. Επειδή όμως πολλές φορές οι ετικέτες λόγω της φθοράς δεν εμφανίζουν καθαρά όλα τα στοιχεία κρατάω μία μικρή επιφύλαξη για μερικούς δίσκους.
Σε όσα τραγούδια δεν υπάρχει το (˅) τα στοιχεία ενδέχεται να έχουν λάθη. Παρακαλώ όσους γνωρίζουν να επισημάνουν και να διορθώσουν τα τυχόν λάθη.
Οι επόμενες στήλες περιέχουν τον τίτλο του τραγουδιού, τον συνθέτη και στιχουργό και φυσικά τους τραγουδιστές.
Αν και έχω εικόνα για τις χρονολογίες των ηχογραφήσεων (1940 ή 1941) προτίμησα να μην τις εντάξω καθώς τα στοιχεία δεν επαρκούν (λόγω ανεπάρκειας πηγών) για την επιβεβαίωση τους.
Όλα τα τραγούδια που ηχογραφήθηκαν μετά την κήρυξη του πολέμου αφορούν την περίοδο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου/1940- ως και τον Απρίλιο/1941 όταν και μπαίνουν στην Αθήνα οι Γερμανοί και σταματάει κάθε δραστηριότητα στα Στούντιο της Columbia.
Ανάλογα των ηχογραφήσεων ή των κυκλοφοριών (προ-κατά-μετά του πολέμου) υπάρχουν συγκεκριμένοι χρωματισμοί για να ξεχωρίζουν και να είναι κατανοητοί σε όσους τις διαβάζουν.
Για τις προ του πολέμου υπάρχει ο πράσινος χρωματισμός.
Για τις ηχογραφήσεις/κυκλοφορίες κατά την διάρκεια του πολέμου ο χρωματισμός είναι κόκκινος.
Για τις μεταπολεμικές ηχογραφήσεις/κυκλοφορίες προτιμήθηκε το καφέ χρώμα.
Σε όποιες περιπτώσεις τα στοιχεία για τις ηχογραφήσεις/κυκλοφορίες δεν είναι επαρκή ώστε να ενταχθούν σε μία από τις παραπάνω περιόδους/χρωματικές επιλογές και γιαυτό προτιμήθηκε το γκρι χρώμα (ή κάτι τέτοιο) σε αυτά τα τραγούδια.
Τέλος θα πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχει στήλη (η τελευταία) όπου δίνεται ο σύνδεσμος με την ηχογράφηση κάθε τραγουδιού όπως υπάρχει στο sealabs.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ
Με τα στοιχεία που διαθέτω βγαίνει το συμπέρασμα ότι κατά την διάρκεια του Ελληνοιταλικού πολέμου ηχογραφούνται τουλάχιστον 60-65 τραγούδια. Υπάρχουν τραγούδια που ηχογραφήθηκαν και δύο φορές από διαφορετικούς τραγουδιστές και κυκλοφόρησαν σε διαφορετικές εταιρείες.
Αν προσθέσουμε και τις διπλές ηχογραφήσεις τραγουδιών ενδέχεται ο συνολικός αριθμός να πλησιάζει τις 70 ηχογραφήσεις.
Όσων αφορά τους δίσκους που κυκλοφόρησαν την συγκεκριμένη περίοδο και στις τέσσερις (4) εταιρείες η καταμέτρηση έδειξε 36 κυκλοφορίες δίσκων. Ο αριθμός ηχογραφήσεων και κυκλοφορίας δείχνει να συμφωνεί.
Όλες οι ηχογραφήσεις που έχω υπόψιν μου έχουν ως θέμα τον πόλεμο και μόνο. Επειδή κάποιες ηχογραφήσεις δεν τις έχω βρει για να τις ακούσω ενδέχεται κάποια τραγούδια να έχουν ερωτικό περιεχόμενο στους στίχους και όχι ως θέμα τον πόλεμο.
Όσων αφορά στις εταιρείες, για τις ODEON-PARLOPHONE ηχογραφήθηκαν σίγουρα 20 τραγούδια που αφορούν τον πόλεμο. Για τις δύο αυτές εταιρείες γνωρίζουμε ότι πριν τον θάνατο του Μεταξά (29/1/1941) ηχογραφήθηκαν τρία (3) τραγούδια. Μπορεί όμως να ηχογραφήθηκαν και πέντε (5) γιατί δεν έχω πληροφορίες για δύο (2) ηχογραφήσεις. Τα υπόλοιπα ηχογραφήθηκαν μετά την ημερομηνία αυτή.
Για την HMV ηχογραφήθηκαν σύμφωνα με τους αριθμούς μήτρας 18 τραγούδια και τα οποία μάλλον κυκλοφόρησαν όλα.
Τέλος για την COLUMBIA ηχογραφήθηκαν κατά πάσα πιθανότητα 30 τραγούδια και τα οποία κυκλοφόρησαν όλα την κρίσιμη περίοδο.
Το σύνολο μας δίνει αποτέλεσμα 68-70 ηχογραφήσεις.
Στον «μουσικό πόλεμο» συμμετείχαν συνθέτες/στιχουργοί/τραγουδιστές/οργανοπαίκτες από όλο το μουσικό φάσμα. Ελαφρό/Δημοτικό/Ρεμπέτικο από κοινού έναντι του κοινού εχθρού.
Την χρονική περίοδο που εξετάζουμε φαίνεται να έχουν συμμετοχή στις ηχογραφήσεις τουλάχιστον 55-60 γυναίκες και άντρες. Δεν αποκλείεται με την αναγωγή των ηχογραφήσεων που δεν μου είναι γνωστές ο αριθμός να ξεπερνάει τους 70.
Κυρίαρχη μορφή στις ηχογραφήσεις κατά την διάρκεια του Ελληνοιταλικού πολέμου δεν είναι άλλη από την Σοφία Βέμπο. Η ‘τραγουδίστρια της νίκης’ όπως χαρακτηρίστηκε, από τα υπάρχοντα στοιχεία φαίνεται να συμμετέχει σε 10 τουλάχιστον ηχογραφήσεις. Και τα 10 τραγούδια έχουν ως θέμα τον πόλεμο.
Αλλά και από την άλλη ο Μάρκος Βαμβακάρης με τον Απόστολο Χατζηχρήστο έχουν συμμετοχή στην τόνωση του ηθικού των Ελλήνων στρατιωτών στο μέτωπο. Αλλά και οι Στελλάκης Περπινιάδης, Στράτος Παγιουμτζής, Γιάννης Παπαιωάννου, Μανώλης Χιώτης, Νταίζυ Σταυροπούλου, Στέλιος Κερομύτης, Δημήτρης Περδικόπουλος, Ιωάννα Γεωργακοπούλου, Γεωργία Μηττάκη, Κούλα Νικολαίδου, Δημήτρης Γκόγκος (Μπαγιαντέρας), Κάκια Μένδρη, Γιώργος Παπασιδέρης, Δανάη, Νίκος Γούναρης και φυσικά πολλοί συνθέτες στιχουργοί και οργανοπαίκτες.
Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι αυτές οι ηχογραφήσεις αποτελούν το «κύκνειο άσμα» ενός εκ των σημαντικότερων Ελλήνων συνθετών.
Ο Παναγιώτης Τούντας που έγραψε εκατοντάδες τραγούδια στους δίσκους 78 στροφών δεν θα τα καταφέρει στην κατοχή και θα αποδημήσει αφήνοντας παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές μεγάλες μουσικές επιτυχίες. Ο Σμυρνιός συνθέτης που έφτασε στην Αθήνα μετά από μεγάλη εθνική καταστροφή, «έφυγε» στο μέσον μίας άλλης εθνικής καταστροφής.
Τα ονόματα όλων των συντελεστών επί των ηχογραφήσεων παρουσιάζονται αναλυτικά στα excel ανά εταιρεία.
ΠΡΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ
Αν για τις μεταπολεμικές ηχογραφήσεις τα πράγματα είναι γνωστά και ξεκάθαρα, για τι προπολεμικές ηχογραφήσεις υπάρχουν ακόμα κενά. Και ο λόγος που συμβαίνει αυτό έχει να κάνει με τις ηχογραφήσεις που πραγματοποιήθηκαν λίγες μέρες ή λίγες βδομάδες πριν την κήρυξη του πολέμου και οι οποίες ενδεχομένως δεν κυκλοφόρησαν ποτέ αφού προσπεράστηκαν από τις εξελίξεις. Υπάρχουν όμως και προπολεμικές ηχογραφήσεις που κυκλοφόρησαν μετά το άνοιγμα των εταιρειών το 1946.
Ο τελευταίος που πραγματοποιεί ηχογραφήσεις στα στούντιο της Columbia πριν την κήρυξη του πολέμου είναι ο Βασίλης Τσιτσάνης. Την Κυριακή 27/10/1940 ηχογραφεί για την HMV τα κομμάτια «Μπατήρης» και «Μ΄ένα πικρό αναστεναγμό».
Σημειώνεται ότι κατά την διάρκεια των πρώτων μεταπολεμικών ηχογραφήσεων κυκλοφόρησαν και στις τέσσερις (4) εταιρείες δίσκοι με τραγούδια που ηχογραφήθηκαν μέχρι και δέκα χρόνια πριν, για να καλύψουν την πρώτη ζήτηση που υπήρξε για δίσκους γραμμοφώνου μετά το άνοιγμα των εταιρειών και πριν κυκλοφορήσουν οι νέες ηχογραφήσεις που πραγματοποιούνταν παράλληλα.
Από τα στοιχεία που γνωρίζουμε οι πρώτες ηχογραφήσεις ξεκίνησαν στις 12 Ιουνίου 1946. Μετά από πέντε (5) χρόνια (και λίγους μήνες) και μετά από πολλές εργασίες ανακατασκευής λόγω της φθοράς που υπέστη από την κατοχή των Γερμανών, η Columbia ξανανοίγει τις πύλες της.
Παλιοί αλλά και νέοι συνθέτες πιάνουν στασίδι και ηχογραφούν όλα τα τραγούδια που παίζονταν επί κατοχής αλλά και μετά την απελευθέρωση.
Αυτός που φαίνεται να ηχογραφεί πρώτος είναι ο Γιώργος Μητσάκης.
Θα τον ακολουθήσουν τις επόμενες μέρες ο Μάρκος Βαμβακάρης, ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο Μανώλης Χιώτης αλλά και όλοι όσοι κατάφεραν να επιζήσουν της Γερμανικής Κατοχής.
Στην συνάντηση αυτή δεν θα δώσουν το παρόν για διάφορους λόγους, σημαντικοί και κορυφαίοι συνθέτες και τραγουδιστές τις προπολεμικής περιόδου. Όπως αναφέραμε ήδη ο Π.Τούντας δεν τα κατάφερε επί κατοχής. Μαζί του στον «Παράδεισο» θα παίζουν και θα τραγουδούν οι Κ.Σκαρβέλης, Αντώνης Νταλγκάς, Ανέστης Δελλιάς, Ευάγγελος Παπάζογλου, Γιώργος Κάβουρας, Γιοβάν Τσαούς από τον χώρο του Σμυρναίικου-Ρεμπέτικου και από το ελαφρό οι Νίκος Χατζηαποστόλου, Κλέωντας Τριανταφύλλου (Αττίκ), Στάθης Μάστορας κ.α.
Για τις προπολεμικές αλλά και τις μεταπολεμικές ηχογραφήσεις θα αναφερθώ εκτενώς στα κείμενα που ακολουθούν για την κάθε εταιρεία ξεχωριστά.
Από της 6ης πρωινής την Δευτέρα 28/10/1940 και με τις πρώτες βολές του Ιταλικού πυροβολικού στα Ελληνοαλβανικά σύνορα, η Ελλάδα θα συμμετάσχει και αυτή στον καταστροφικότερο πόλεμο που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα. Και αν για τις περισσότερες χώρες το 1945 ήταν το τέλος των πολεμικών συγκρούσεων, για την πατρίδα μας οι συγκρούσεις θα συνεχιστούν μέχρι το 1949 (με μία μικρή διακοπή) όταν και πλέον θα ξεκαθαριστεί η θέση της στην παγκόσμια σκακιέρα με την επικράτηση των Εθνικόφρονων έναντι των Κομμουνιστών, κάτι που είχε ήδη είχε δρομολογηθεί με την συμφωνία της Γιάλτας.
Σε αντίθεση με το καθεστώς Μεταξά, οι Έλληνες στο κάλεσμα για επιστράτευση απάντησαν με έναν πρωτοφανή ενθουσιασμό που όμοιος της δεν υπήρξε σε κανένα άλλο κράτος της Ευρώπης. Παρόμοιος ενθουσιασμός καταγράφεται μόνο τέσσερα χρόνια μετά, όταν στις 12 Οκτωβρίου του 1944 οι Γερμανοί αποχωρούν από την Αθήνα.
Στην αθρώα λαϊκή συμμετοχή ενάντια στον Φασισμό του Μουσολίνι, συμμετείχαν από την πλευρά τους και οι Έλληνες Μουσικοί, Τραγουδιστές, Οργανοπαίκτες και Στιχουργοί. Με δικά τους όπλα τα μουσικά όργανα και τα μολύβια, θα καταγράψουν σε δίσκους 78 στροφών δεκάδες μουσικά τραγούδια που θα αποτυπώσουν την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στην χώρα μας την συγκεκριμένη περίοδο.
Αυτή τη μουσική συμμετοχή θα προσπαθήσω να καταγράψω παρακάτω, παρουσιάζοντας με στοιχεία όλες τις ηχογραφήσεις που προηγήθηκαν της κήρυξης του πολέμου, τις ηχογραφήσεις κατά την διάρκεια του Ελληνοιταλικού πολέμου, αλλά και τις πρώτες ηχογραφήσεις μετά το άνοιγμα της Columbia τον Ιούνιο του 1946.
Η καταγραφή που θα παρουσιαστεί στην συνέχεια δεν είναι πλήρης. Είναι όμως η πρώτη (δική μου) προσπάθεια αποτύπωσης των ηχογραφήσεων κατά την διάρκεια του Πολέμου με τους Ιταλούς, αλλά και όσων προηγήθηκαν αυτού. Ταυτόχρονα θα παρουσιαστούν και ΟΛΕΣ οι πρώτες μεταπολεμικές ηχογραφήσεις όταν στις 12 Ιουνίου 1946 στα στούντιο της Columbia θα ηχογραφηθούν τα πρώτα τραγούδια.
Φυσικά θα παρουσιάσω και ετικέτες αυτών των ηχογραφήσεων όπως κυκλοφόρησαν την δύσκολη εκείνη περίοδο.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Όπως έγραψα παραπάνω η λίστα με τα τραγούδια προ αλλά και μετά της κήρυξης του πολέμου δεν είναι πλήρης, σε αντίθεση με τις ηχογραφήσεις που έγιναν το 1946 και για τις οποίες έχουμε πλήρη εικόνα.
Έτσι θα παρουσιαστούν σε μορφή excel οι ηχογραφήσεις κατά εταιρεία, κατά αριθμό μητρών (αριθμοί ηχογραφήσεων), αλλά και αριθμό καταλόγου (αριθμοί κυκλοφορίας).
Σε όποιες περιπτώσεις δεν υπάρχουν στοιχεία περί των ηχογραφήσεων, των κυκλοφοριών των δίσκων ή περί των τίτλων και των συντελεστών, είμαι βέβαιος ότι θα υπάρξει βοήθεια από τα μέλη του sealabs που έχουν στην κατοχή τους δίσκους ηχογραφημένους εκείνη την περίοδο.
Το ίδιο θέλω να πιστεύω θα ισχύσει και στις περιπτώσεις που τα στοιχεία που δίνω δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Ξαναλέω ότι είναι η πρώτη καταγραφή και θεωρώ ότι θα υπάρχουν και λάθη. Αλλά εδώ είμαστε για να τα εντοπίσουμε και να τα διορθώσουμε.
excel ΠΩΣ ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ
Στο τέλος κάθε παρουσίασης ανά εταιρεία θα υπάρχει και το ανάλογο excel με όλα τα καταγεγραμμένα στοιχεία που υπάρχουν στην διάθεση μου.
Σε κάθε excel υπάρχουν δύο φύλλα. Στο πρώτο παρουσιάζονται οι ηχογραφήσεις σύμφωνα με τους αριθμούς μήτρας (ηχογραφήσεων) και στο δεύτερο φύλλο οι αριθμοί καταλόγου (κυκλοφορίας).
Εδώ θα πρέπει να διευκρινηστεί ότι θα γίνουν τρεις (3) παρουσιάσεις και όχι τέσσερις (4).
Αν και στην χώρα μας οι εταιρείες που δραστηριοποιούνταν στις ηχογραφήσεις των δίσκων ήταν τέσσερις (4) (ODEON-PARLOPHONE-HMV-COLUMBIA), εν τούτοις οι δύο εξ αυτών (ODEON-PARLOPHONE) όπως έχω ξαναγράψει στο παρελθόν, ηχογραφούσαν από το 1935 και μετά με τους ίδιους αριθμούς μήτρας (GO-).
Έτσι για τις δύο αυτές εταιρείες θα υπάρχει ένα κοινό excel. Όμως σε σχέση με τις άλλες δύο εταιρείες θα υπάρχουν τρία (3) φύλλα. Το πρώτο καταγράφει τις ηχογραφήσεις σύμφωνα με τους αριθμούς μήτρας (ηχογράφησης) και αφορά και τις δύο εταιρείες. Τα άλλα δύο φύλλα αφορούν τους αριθμούς καταλόγου (κυκλοφορίας) ανά εταιρεία.
Κάθε φύλλο περιέχει 6-7 στήλες.
Η πρώτη στήλη καταγράφει την εταιρεία.
Η δεύτερη και τρίτη στήλη καταγράφει αριθμούς μητρών (ηχογραφήσεων) ή αριθμούς καταλόγου (κυκλοφορίας). Ενδιάμεσα θα δείτε μία στήλη που θα περιέχει το σύμβολο (˅) που σημαίνει ότι η καταγραφή έγινε απ’ευθείας από τους δίσκους και τα στοιχεία που παρουσιάζονται δεν χωρούν αμφισβήτησης. Επειδή όμως πολλές φορές οι ετικέτες λόγω της φθοράς δεν εμφανίζουν καθαρά όλα τα στοιχεία κρατάω μία μικρή επιφύλαξη για μερικούς δίσκους.
Σε όσα τραγούδια δεν υπάρχει το (˅) τα στοιχεία ενδέχεται να έχουν λάθη. Παρακαλώ όσους γνωρίζουν να επισημάνουν και να διορθώσουν τα τυχόν λάθη.
Οι επόμενες στήλες περιέχουν τον τίτλο του τραγουδιού, τον συνθέτη και στιχουργό και φυσικά τους τραγουδιστές.
Αν και έχω εικόνα για τις χρονολογίες των ηχογραφήσεων (1940 ή 1941) προτίμησα να μην τις εντάξω καθώς τα στοιχεία δεν επαρκούν (λόγω ανεπάρκειας πηγών) για την επιβεβαίωση τους.
Όλα τα τραγούδια που ηχογραφήθηκαν μετά την κήρυξη του πολέμου αφορούν την περίοδο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου/1940- ως και τον Απρίλιο/1941 όταν και μπαίνουν στην Αθήνα οι Γερμανοί και σταματάει κάθε δραστηριότητα στα Στούντιο της Columbia.
Ανάλογα των ηχογραφήσεων ή των κυκλοφοριών (προ-κατά-μετά του πολέμου) υπάρχουν συγκεκριμένοι χρωματισμοί για να ξεχωρίζουν και να είναι κατανοητοί σε όσους τις διαβάζουν.
Για τις προ του πολέμου υπάρχει ο πράσινος χρωματισμός.
Για τις ηχογραφήσεις/κυκλοφορίες κατά την διάρκεια του πολέμου ο χρωματισμός είναι κόκκινος.
Για τις μεταπολεμικές ηχογραφήσεις/κυκλοφορίες προτιμήθηκε το καφέ χρώμα.
Σε όποιες περιπτώσεις τα στοιχεία για τις ηχογραφήσεις/κυκλοφορίες δεν είναι επαρκή ώστε να ενταχθούν σε μία από τις παραπάνω περιόδους/χρωματικές επιλογές και γιαυτό προτιμήθηκε το γκρι χρώμα (ή κάτι τέτοιο) σε αυτά τα τραγούδια.
Τέλος θα πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχει στήλη (η τελευταία) όπου δίνεται ο σύνδεσμος με την ηχογράφηση κάθε τραγουδιού όπως υπάρχει στο sealabs.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ
Με τα στοιχεία που διαθέτω βγαίνει το συμπέρασμα ότι κατά την διάρκεια του Ελληνοιταλικού πολέμου ηχογραφούνται τουλάχιστον 60-65 τραγούδια. Υπάρχουν τραγούδια που ηχογραφήθηκαν και δύο φορές από διαφορετικούς τραγουδιστές και κυκλοφόρησαν σε διαφορετικές εταιρείες.
Αν προσθέσουμε και τις διπλές ηχογραφήσεις τραγουδιών ενδέχεται ο συνολικός αριθμός να πλησιάζει τις 70 ηχογραφήσεις.
Όσων αφορά τους δίσκους που κυκλοφόρησαν την συγκεκριμένη περίοδο και στις τέσσερις (4) εταιρείες η καταμέτρηση έδειξε 36 κυκλοφορίες δίσκων. Ο αριθμός ηχογραφήσεων και κυκλοφορίας δείχνει να συμφωνεί.
Όλες οι ηχογραφήσεις που έχω υπόψιν μου έχουν ως θέμα τον πόλεμο και μόνο. Επειδή κάποιες ηχογραφήσεις δεν τις έχω βρει για να τις ακούσω ενδέχεται κάποια τραγούδια να έχουν ερωτικό περιεχόμενο στους στίχους και όχι ως θέμα τον πόλεμο.
Όσων αφορά στις εταιρείες, για τις ODEON-PARLOPHONE ηχογραφήθηκαν σίγουρα 20 τραγούδια που αφορούν τον πόλεμο. Για τις δύο αυτές εταιρείες γνωρίζουμε ότι πριν τον θάνατο του Μεταξά (29/1/1941) ηχογραφήθηκαν τρία (3) τραγούδια. Μπορεί όμως να ηχογραφήθηκαν και πέντε (5) γιατί δεν έχω πληροφορίες για δύο (2) ηχογραφήσεις. Τα υπόλοιπα ηχογραφήθηκαν μετά την ημερομηνία αυτή.
Για την HMV ηχογραφήθηκαν σύμφωνα με τους αριθμούς μήτρας 18 τραγούδια και τα οποία μάλλον κυκλοφόρησαν όλα.
Τέλος για την COLUMBIA ηχογραφήθηκαν κατά πάσα πιθανότητα 30 τραγούδια και τα οποία κυκλοφόρησαν όλα την κρίσιμη περίοδο.
Το σύνολο μας δίνει αποτέλεσμα 68-70 ηχογραφήσεις.
Στον «μουσικό πόλεμο» συμμετείχαν συνθέτες/στιχουργοί/τραγουδιστές/οργανοπαίκτες από όλο το μουσικό φάσμα. Ελαφρό/Δημοτικό/Ρεμπέτικο από κοινού έναντι του κοινού εχθρού.
Την χρονική περίοδο που εξετάζουμε φαίνεται να έχουν συμμετοχή στις ηχογραφήσεις τουλάχιστον 55-60 γυναίκες και άντρες. Δεν αποκλείεται με την αναγωγή των ηχογραφήσεων που δεν μου είναι γνωστές ο αριθμός να ξεπερνάει τους 70.
Κυρίαρχη μορφή στις ηχογραφήσεις κατά την διάρκεια του Ελληνοιταλικού πολέμου δεν είναι άλλη από την Σοφία Βέμπο. Η ‘τραγουδίστρια της νίκης’ όπως χαρακτηρίστηκε, από τα υπάρχοντα στοιχεία φαίνεται να συμμετέχει σε 10 τουλάχιστον ηχογραφήσεις. Και τα 10 τραγούδια έχουν ως θέμα τον πόλεμο.
Αλλά και από την άλλη ο Μάρκος Βαμβακάρης με τον Απόστολο Χατζηχρήστο έχουν συμμετοχή στην τόνωση του ηθικού των Ελλήνων στρατιωτών στο μέτωπο. Αλλά και οι Στελλάκης Περπινιάδης, Στράτος Παγιουμτζής, Γιάννης Παπαιωάννου, Μανώλης Χιώτης, Νταίζυ Σταυροπούλου, Στέλιος Κερομύτης, Δημήτρης Περδικόπουλος, Ιωάννα Γεωργακοπούλου, Γεωργία Μηττάκη, Κούλα Νικολαίδου, Δημήτρης Γκόγκος (Μπαγιαντέρας), Κάκια Μένδρη, Γιώργος Παπασιδέρης, Δανάη, Νίκος Γούναρης και φυσικά πολλοί συνθέτες στιχουργοί και οργανοπαίκτες.
Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι αυτές οι ηχογραφήσεις αποτελούν το «κύκνειο άσμα» ενός εκ των σημαντικότερων Ελλήνων συνθετών.
Ο Παναγιώτης Τούντας που έγραψε εκατοντάδες τραγούδια στους δίσκους 78 στροφών δεν θα τα καταφέρει στην κατοχή και θα αποδημήσει αφήνοντας παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές μεγάλες μουσικές επιτυχίες. Ο Σμυρνιός συνθέτης που έφτασε στην Αθήνα μετά από μεγάλη εθνική καταστροφή, «έφυγε» στο μέσον μίας άλλης εθνικής καταστροφής.
Τα ονόματα όλων των συντελεστών επί των ηχογραφήσεων παρουσιάζονται αναλυτικά στα excel ανά εταιρεία.
ΠΡΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ
Αν για τις μεταπολεμικές ηχογραφήσεις τα πράγματα είναι γνωστά και ξεκάθαρα, για τι προπολεμικές ηχογραφήσεις υπάρχουν ακόμα κενά. Και ο λόγος που συμβαίνει αυτό έχει να κάνει με τις ηχογραφήσεις που πραγματοποιήθηκαν λίγες μέρες ή λίγες βδομάδες πριν την κήρυξη του πολέμου και οι οποίες ενδεχομένως δεν κυκλοφόρησαν ποτέ αφού προσπεράστηκαν από τις εξελίξεις. Υπάρχουν όμως και προπολεμικές ηχογραφήσεις που κυκλοφόρησαν μετά το άνοιγμα των εταιρειών το 1946.
Ο τελευταίος που πραγματοποιεί ηχογραφήσεις στα στούντιο της Columbia πριν την κήρυξη του πολέμου είναι ο Βασίλης Τσιτσάνης. Την Κυριακή 27/10/1940 ηχογραφεί για την HMV τα κομμάτια «Μπατήρης» και «Μ΄ένα πικρό αναστεναγμό».
Σημειώνεται ότι κατά την διάρκεια των πρώτων μεταπολεμικών ηχογραφήσεων κυκλοφόρησαν και στις τέσσερις (4) εταιρείες δίσκοι με τραγούδια που ηχογραφήθηκαν μέχρι και δέκα χρόνια πριν, για να καλύψουν την πρώτη ζήτηση που υπήρξε για δίσκους γραμμοφώνου μετά το άνοιγμα των εταιρειών και πριν κυκλοφορήσουν οι νέες ηχογραφήσεις που πραγματοποιούνταν παράλληλα.
Από τα στοιχεία που γνωρίζουμε οι πρώτες ηχογραφήσεις ξεκίνησαν στις 12 Ιουνίου 1946. Μετά από πέντε (5) χρόνια (και λίγους μήνες) και μετά από πολλές εργασίες ανακατασκευής λόγω της φθοράς που υπέστη από την κατοχή των Γερμανών, η Columbia ξανανοίγει τις πύλες της.
Παλιοί αλλά και νέοι συνθέτες πιάνουν στασίδι και ηχογραφούν όλα τα τραγούδια που παίζονταν επί κατοχής αλλά και μετά την απελευθέρωση.
Αυτός που φαίνεται να ηχογραφεί πρώτος είναι ο Γιώργος Μητσάκης.
Θα τον ακολουθήσουν τις επόμενες μέρες ο Μάρκος Βαμβακάρης, ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο Μανώλης Χιώτης αλλά και όλοι όσοι κατάφεραν να επιζήσουν της Γερμανικής Κατοχής.
Στην συνάντηση αυτή δεν θα δώσουν το παρόν για διάφορους λόγους, σημαντικοί και κορυφαίοι συνθέτες και τραγουδιστές τις προπολεμικής περιόδου. Όπως αναφέραμε ήδη ο Π.Τούντας δεν τα κατάφερε επί κατοχής. Μαζί του στον «Παράδεισο» θα παίζουν και θα τραγουδούν οι Κ.Σκαρβέλης, Αντώνης Νταλγκάς, Ανέστης Δελλιάς, Ευάγγελος Παπάζογλου, Γιώργος Κάβουρας, Γιοβάν Τσαούς από τον χώρο του Σμυρναίικου-Ρεμπέτικου και από το ελαφρό οι Νίκος Χατζηαποστόλου, Κλέωντας Τριανταφύλλου (Αττίκ), Στάθης Μάστορας κ.α.
Για τις προπολεμικές αλλά και τις μεταπολεμικές ηχογραφήσεις θα αναφερθώ εκτενώς στα κείμενα που ακολουθούν για την κάθε εταιρεία ξεχωριστά.