Με αφορμή το τραγούδι "Πάλι μεθυσμένος είσαι"
Δημοσιεύτηκε: 24 Απρ 2021 08:53 am
ΠΑΛΙ ΜΕΘΥΣΜΕΝΟΣ ΕΙΣΑΙ
Στέφανος Βέζος - Vasipap VAS 314 / 1982
Εσύ μ' αυτή τη γνώμη, μάνα, μανούλα μου
εσύ μ' αυτή τη γνώμη, κι εγώ μ' αυτό το νου
Πάλι μεθυσμένος είσαι, πάλι τα ποτήρια σπας
και το κουτσαβάκι κάνεις, το ξύλο που θα φας
Σγουρέ βασιλικέ μου γιατί μαράθηκες
τώρα που σε ποτίζω και πήρες κι άνθισες
Πάλι μεθυσμένος είσαι, πάλι τα ποτήρια σπας
και το κουτσαβάκι κάνεις, το ξύλο που θα φας
Ν' αλλάξεις άλλη γνώμη, να κόψεις το κρασί
γιατί θα με τρελάνεις μανούλα μου χρυσή
Πάλι μεθυσμένος είσαι, πάλι τα ποτήρια σπας
και το κουτσαβάκι κάνεις, το ξύλο που θα φας
Εσύ κι αν δεν με θέλεις, παντρεύομαι κι εγώ
και παίρνω μαύρα μάτια και παίζω και γελώ
Πάλι μεθυσμένος είσαι, πάλι τα ποτήρια σπας
και το κουτσαβάκι κάνεις, το ξύλο που θα φας
Δε θέλω να δουλεύεις στη φάμπρικα να πας
για ένα τεσσαράκι τα νιάτα σου να φας
Πάλι μεθυσμένος είσαι, πάλι τα ποτήρια σπας
και το κουτσαβάκι κάνεις το ξύλο που θα φας
Δεν θέλω να δουλεύεις μεσ' στο Μπασμαχανέ
θέλω να 'σαι κοντά μου, να μου τραβάς μανέ
Πάλι μεθυσμένος είσαι, πάλι τα ποτήρια σπας
και το κουτσαβάκι κάνεις το ξύλο που θα φας
Ο Σμυρνιός Στέφανος Βέζος -γνωστός και από τα 16 τραγούδια που έγραψε σε δίσκους 78 στροφών τη δεκαετία του 1930- ηχογράφησε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 για την εταιρεία VASIPAP δύο δίσκους 33 στροφών με παραδοσιακά Σμυρνέικα τραγούδια. Χαρακτηριστικό αυτών των ηχογραφήσεων είναι η γνήσια αυθεντική προσήλωση του Βέζου στην παράδοση.
Sτο δεύτερο δίσκο της σειράς, συναντάμε και το τραγούδι «ΠΑΛΙ ΜΕΘΥΣΜΕΝΟΣ ΕΙΣΑΙ», στο οποίο συνδυάζονται διάφορα παραδοσιακά - αδέσποτα στιχάκια με συνδετικό κρίκο μεταξύ τους την επωδό:
Πάλι μεθυσμένος είσαι, πάλι τα ποτήρια σπας
και το κουτσαβάκι κάνεις, το ξύλο που θα φας Την ίδια μελωδία έχουν χρησιμοποιήσει σε δίσκους 78 στροφών: Ο Μάριος Λυμπερόπουλος το 1917 σε τραγούδι ηχογραφημένο στην Αμερική με τίτλο «ΠΑΛΕ ΜΕΘΥΣΜΕΝΟΣ», ο Σωτήρης Στασινόπουλος το 1927 (επίσης στην Αμερική) με τίτλο «ΜΑΝΑ ΜΟΥ ΨΕΣ ΤΟ ΒΡΑΔΥ», η Εστουδιαντίνα Ζουναράκη, και ο Γιαγκούλης στην Κωνσταντινούπολη το 1906 σε τραγούδια με τίτλο «ΤΟ ΚΟΥΤΣΑΒΑΚΙ». O Γιαγκούλης πιθανότατα ταυτίζεται με το Γιάγκο Ψαμαθιανό, γνωστό από άλλες φωνογραφήσεις της ί-διας χρονικής περιόδου στην Κωνσταντινούπολη.
Στιχουργικά η εκτέλεση Βέζου εμπλουτίζεται σε σχέση με τις άλλες εκτελέσεις με στίχους όπως:
Δε θέλω να δουλεύεις στη φάμπρικα να πας
για ένα τεσσαράκι τα νιάτα σου να φας
Δεν θέλω να δουλεύεις μεσ' στο Μπασμά χανέ
θέλω να 'σαι κοντά μου, να μου τραβάς μανέ Δεν είναι εύκολο να αποφευχθεί η συνειρμική σύνδεση με το παραδοσιακό Ηπειρώτικο τραγούδι:
Δεν σ’ έχω να δουλεύεις, να βασανίζεσαι
σ’ έχω να τρως να πίνεις και να στολίζεσαι,
χαλασιά μου, και να στολίζεσαι Μπασμά-χανέ ήταν συνοικία στο νότιο τμήμα της Σμύρνης γύρω από τον σιδηροδρομικό σταθμό της γραμμής Σμύρνης-Κασαμπά. Η συνοικία πήρε το όνομά της απ’ τους «μπασμάδες», χειροποίητα υφάσματα μάλλινα ή βαμβακερά, στα οποία ειδικεύονταν κυρίως Αρμένιοι βιοτέχνες, απασχολώντας χιλιάδες εργάτες της περιοχής.
Αναφέρει ο Νίκος Καρτσωνάκης στο βιβλίο του «Θυμάμαι τη Σμύρνη» :
"Το σπήτι μας βρισκότανε στον κεντρικό δρόμο που ένωνε τη λαϊκή συνοι-κία τα Μορτάκια με το σιδηροδρομικό σταθμό Μπασμά Χανέ και ήτανε καρσί από τον μεγάλο καφενέ του Μιλτιάδη."
Ο αναφερόμενος καφενές του Μιλτιάδη είναι πιθανότατα ο καφενές του Μίλτη για τον οποίο ο Σωκράτης Προκοπίου σε βιβλίο του «Σεργιάνι στην παλιά Σμύρνη» αναφέρει το δίστιχο:
Από το Τσαλκιστή-μπασή, στον καφενέ του Μίλτη,
το Θοδωράκι μ’ άφησε, με δίχως μετελίκι που τραγουδιόταν πάνω στη μουσική του γνωστού τραγουδιού «Θα σπάσω κούπες» (αν και μετρικά δε φαίνεται να είναι σωστό).
να μαραθεί η καρδιά σου και τ’ αχειλάκι σου Το 1896 στο τρίτομο έργο του «Ιστορία των Αθηνών» ο Δημήτριος Καμπούρογλου καταγράφει το ίδιο ακριβώς το δίστιχο (Τόμος Γ’, Παράρτημα σελ. κβ’).
(*) Δυοσμαρίνι είναι η ονομασία που χρησιμοποιείται κυρίως στα νησιά του Αιγαίου για το δεντρολίβανο. Άλλες ονομασίες: ροσμαρί ή ροσμαρίνι.
Στέφανος Βέζος - Vasipap VAS 314 / 1982
Εσύ μ' αυτή τη γνώμη, μάνα, μανούλα μου
εσύ μ' αυτή τη γνώμη, κι εγώ μ' αυτό το νου
Πάλι μεθυσμένος είσαι, πάλι τα ποτήρια σπας
και το κουτσαβάκι κάνεις, το ξύλο που θα φας
Σγουρέ βασιλικέ μου γιατί μαράθηκες
τώρα που σε ποτίζω και πήρες κι άνθισες
Πάλι μεθυσμένος είσαι, πάλι τα ποτήρια σπας
και το κουτσαβάκι κάνεις, το ξύλο που θα φας
Ν' αλλάξεις άλλη γνώμη, να κόψεις το κρασί
γιατί θα με τρελάνεις μανούλα μου χρυσή
Πάλι μεθυσμένος είσαι, πάλι τα ποτήρια σπας
και το κουτσαβάκι κάνεις, το ξύλο που θα φας
Εσύ κι αν δεν με θέλεις, παντρεύομαι κι εγώ
και παίρνω μαύρα μάτια και παίζω και γελώ
Πάλι μεθυσμένος είσαι, πάλι τα ποτήρια σπας
και το κουτσαβάκι κάνεις, το ξύλο που θα φας
Δε θέλω να δουλεύεις στη φάμπρικα να πας
για ένα τεσσαράκι τα νιάτα σου να φας
Πάλι μεθυσμένος είσαι, πάλι τα ποτήρια σπας
και το κουτσαβάκι κάνεις το ξύλο που θα φας
Δεν θέλω να δουλεύεις μεσ' στο Μπασμαχανέ
θέλω να 'σαι κοντά μου, να μου τραβάς μανέ
Πάλι μεθυσμένος είσαι, πάλι τα ποτήρια σπας
και το κουτσαβάκι κάνεις το ξύλο που θα φας
Ο Σμυρνιός Στέφανος Βέζος -γνωστός και από τα 16 τραγούδια που έγραψε σε δίσκους 78 στροφών τη δεκαετία του 1930- ηχογράφησε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 για την εταιρεία VASIPAP δύο δίσκους 33 στροφών με παραδοσιακά Σμυρνέικα τραγούδια. Χαρακτηριστικό αυτών των ηχογραφήσεων είναι η γνήσια αυθεντική προσήλωση του Βέζου στην παράδοση.
Sτο δεύτερο δίσκο της σειράς, συναντάμε και το τραγούδι «ΠΑΛΙ ΜΕΘΥΣΜΕΝΟΣ ΕΙΣΑΙ», στο οποίο συνδυάζονται διάφορα παραδοσιακά - αδέσποτα στιχάκια με συνδετικό κρίκο μεταξύ τους την επωδό:
Πάλι μεθυσμένος είσαι, πάλι τα ποτήρια σπας
και το κουτσαβάκι κάνεις, το ξύλο που θα φας Την ίδια μελωδία έχουν χρησιμοποιήσει σε δίσκους 78 στροφών: Ο Μάριος Λυμπερόπουλος το 1917 σε τραγούδι ηχογραφημένο στην Αμερική με τίτλο «ΠΑΛΕ ΜΕΘΥΣΜΕΝΟΣ», ο Σωτήρης Στασινόπουλος το 1927 (επίσης στην Αμερική) με τίτλο «ΜΑΝΑ ΜΟΥ ΨΕΣ ΤΟ ΒΡΑΔΥ», η Εστουδιαντίνα Ζουναράκη, και ο Γιαγκούλης στην Κωνσταντινούπολη το 1906 σε τραγούδια με τίτλο «ΤΟ ΚΟΥΤΣΑΒΑΚΙ». O Γιαγκούλης πιθανότατα ταυτίζεται με το Γιάγκο Ψαμαθιανό, γνωστό από άλλες φωνογραφήσεις της ί-διας χρονικής περιόδου στην Κωνσταντινούπολη.
Στιχουργικά η εκτέλεση Βέζου εμπλουτίζεται σε σχέση με τις άλλες εκτελέσεις με στίχους όπως:
Δε θέλω να δουλεύεις στη φάμπρικα να πας
για ένα τεσσαράκι τα νιάτα σου να φας
Δεν θέλω να δουλεύεις μεσ' στο Μπασμά χανέ
θέλω να 'σαι κοντά μου, να μου τραβάς μανέ Δεν είναι εύκολο να αποφευχθεί η συνειρμική σύνδεση με το παραδοσιακό Ηπειρώτικο τραγούδι:
Δεν σ’ έχω να δουλεύεις, να βασανίζεσαι
σ’ έχω να τρως να πίνεις και να στολίζεσαι,
χαλασιά μου, και να στολίζεσαι Μπασμά-χανέ ήταν συνοικία στο νότιο τμήμα της Σμύρνης γύρω από τον σιδηροδρομικό σταθμό της γραμμής Σμύρνης-Κασαμπά. Η συνοικία πήρε το όνομά της απ’ τους «μπασμάδες», χειροποίητα υφάσματα μάλλινα ή βαμβακερά, στα οποία ειδικεύονταν κυρίως Αρμένιοι βιοτέχνες, απασχολώντας χιλιάδες εργάτες της περιοχής.
Αναφέρει ο Νίκος Καρτσωνάκης στο βιβλίο του «Θυμάμαι τη Σμύρνη» :
"Το σπήτι μας βρισκότανε στον κεντρικό δρόμο που ένωνε τη λαϊκή συνοι-κία τα Μορτάκια με το σιδηροδρομικό σταθμό Μπασμά Χανέ και ήτανε καρσί από τον μεγάλο καφενέ του Μιλτιάδη."
Ο αναφερόμενος καφενές του Μιλτιάδη είναι πιθανότατα ο καφενές του Μίλτη για τον οποίο ο Σωκράτης Προκοπίου σε βιβλίο του «Σεργιάνι στην παλιά Σμύρνη» αναφέρει το δίστιχο:
Από το Τσαλκιστή-μπασή, στον καφενέ του Μίλτη,
το Θοδωράκι μ’ άφησε, με δίχως μετελίκι που τραγουδιόταν πάνω στη μουσική του γνωστού τραγουδιού «Θα σπάσω κούπες» (αν και μετρικά δε φαίνεται να είναι σωστό).
- Το Θοδωράκι ήταν ο ιδιαίτερα αγαπητός στη Σμύρνη τραγουδιστής Θεόδωρος Μαυρογένης.
- Μεταλίκι, τουρκικό νόμισμα δέκα παράδων.
- Το τεσσαράκι που αναφέρεται στην εκτέλεση του Βέζου είναι τουρκικό νόμισμα με αξία ίση με τέσσερα μεταλίκια.
- Ο Γιώργος Ροβερτάκης το 1962 στο δίσκο RCA VICTOR 47g 2293 με τίτλο «ΣΓΟΥΡΕ ΒΑΣΙΛΙΚΕ ΜΟΥ (ΠΑΛΙ ΜΕΘΥΣΜΕΝΟΣ ΕΙΣΑΙ)» και τραγουδιστές την Ιωάννα Γεωργακοπούλου και το Γιάννης Κυριαζή.
- Ο Μάρκος Βαμβακάρης το 1963 στο δίσκο Music Box MB-435 με τίτλο «ΠΑΛΙ ΜΕΘΥΣΜΕΝΟΣ ΕΙΣΑΙ» και τραγουδιστή το Μιχάλη Χατζηαντωνίου. Η εκτέλεση αυτή εμπλουτίζεται με ένα ακόμη δίστιχο, που δε συναντάμε σε προγενέστερες εκτελέσεις:
να μαραθεί η καρδιά σου και τ’ αχειλάκι σου Το 1896 στο τρίτομο έργο του «Ιστορία των Αθηνών» ο Δημήτριος Καμπούρογλου καταγράφει το ίδιο ακριβώς το δίστιχο (Τόμος Γ’, Παράρτημα σελ. κβ’).
(*) Δυοσμαρίνι είναι η ονομασία που χρησιμοποιείται κυρίως στα νησιά του Αιγαίου για το δεντρολίβανο. Άλλες ονομασίες: ροσμαρί ή ροσμαρίνι.