Ο Πρωτοψάλτης Ιάκωβος Ναυπλιώτης

Kάποιος βάζει πληροφορίες,στοιχεία,φωτο , οι άλλοι ας συμπληρώνουν να μαζέψουμε όσο περισσότερα μπορούμε.
Μήνυμα
Συγγραφέας
Για το Ανικανοποίητο.....
More than 150 posts user.
Δημοσιεύσεις: 733
Εγγραφή: 20 Νοέμ 2015 11:17 pm

Ο Πρωτοψάλτης Ιάκωβος Ναυπλιώτης

#1 Δημοσίευση από Για το Ανικανοποίητο..... »

Λόγω των εορτών του Πάσχα ανεβάζω ένα θέμα που αφορά τον ιεροκήρυκα Ιάκωβο Ναυπλιώτη, τον οποίο συναντάμε σε αρκετούς δίσκους 78 στροφών με εκκλησιαστικά άσματα. Αντιγράφω από την σελίδα του συλλόγου "Ιάκωβος Ναυπλιώτης":

Ο αείμνηστος Ιάκωβος Ναυπλιώτης ήταν μια λαμπάδα που έλιωσε πάνω στη λυχνία της Εκκλησίας, πάνω στο Πατριαρχικό Αναλόγιο. Λαμπάδα από μελίσσιο κερί, που ανέδινε πασχαλινό φως. Φως που είχε την διαφάνεια και το χρώμα του αμεθύστου, το χρώμα που γεμίζει τις πλαγιές των βουνών, τις αίθουσες του Φαναρίου, το τετριμμένο βελούδινο στασίδι του Αρχοντος Πρωτοψάλτου. Φως γλυκύ, φώτιζε τα βήματά μας!

Ιάκωβος, άξιος διάδοχος των προκατόχων του Νικολάου Βυζαντίου Λαμπαδαρίου (1837-1888) – οι ημερομηνίες αναφέρονται στα έτη υπηρεσίας - Αριστείδου Νικολαΐδου (1882-1911), Γεωργίου Βιολάκη (1875-1905) και Γεωργίου Ραιδεστινού του Β' (1863-1875) των Πρωτοψαλτών, που ήκμασαν περί το 1780, και πρόλαβαν και αυτοί να ακούσουν τον Δανιήλ (1741-1789), τον Ιάκωβο Πελοποννήσιο (1760-1801), τον Πέτρο τον Βυζάντιο (1766-1804) και τον Γρηγόριο (1789-1797), τους μεγάλους μελοποιούς και Πρωτοψάλτες.

Όλους αυτούς είχε την ευκαιρία ο Ιάκωβος να τους ακούσει άμεσα ή έμμεσα, από πρώτο χέρι θα έλεγα.

Ιάκωβος, αηδόνι του Φαναρίου. Ωσαννά των Πρωτοψαλτών του αιώνα μας. Επέκεινα του χρόνου, της καθόλου Ορθοδοξίας στα ψαλτικά. Και κατά την Σοφίαν Σειράχ «κατέλιπεν όνομα, εκδιηγήσασθαι επαίνους» (Σοφ.Σειρ.μδ',8).

Ιάκωβος, ανήκει στην Οικουμένη. Του οφείλεται ο τίτλος ΜΕΓΑΣ. Ονομάσθηκε ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗΣ.

Είναι δύσκολο να γραφεί η ιστορία του χωρίς βαθειά προετοιμασία και γνώση μουσικής, προσευχής και ψαλμωδίας, χωρίς ατμόσφαιρα κανδήλας και εικονοστασίου. Δεν γράφω ιστορία, λίγους μονάχα «φθόγγους» από τη βιογραφία του σημειώνω:

Ο Ιάκωβος γεννήθηκε στη Νάξο το έτος 1864. Πολύ μικρός πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου διακρίθηκε για την εξαιρετική του καλλιφωνία και αμέσως προσελήφθη το έτος 1878 Α' Κανονάρχης στον Πατριαρχικό ναό. Μια θέση και ένα αξίωμα πολύ ζηλευτό, γιατί παίζει σπουδαίο ρόλο πάνω στον πατριαρχικό χορό με το κανονάρχημα, το ισοκράτημα και την όλη τυπική τάξη που γνωρίζει καλά και κατευθύνει και τους άλλους.

Ο Ιάκωβος αφού πέρασε διαδοχικά όλα τα στάδια της μουσικής ιεραρχίας (1881-1888 Β' Δομέστικος, 1888-1905 Α' Δομέστικος και 1905-1911 Λαμπαδάριος), χειροθετήθηκε το έτος 1911 Άρχων Πρωτοψάλτης της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, από τον Πατριάρχη Ιωακείμ τον Γ'.

Από την εξέχουσα αυτή θέση ο Ιάκωβος «κατηύθυνε» σαν θυμίαμα ενώπιον του Θεού τις προσευχές των χριστιανών με την γλυκιά του μελωδία μέχρι το έτος 1938. Έτσι με την συνεχή του αυτή υπηρεσία παρουσιάζει εξηκονταετία στο μουσικό βωμό της Εκκλησίας, στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό, στη Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία.

Στο διάστημα αυτό δίδαξε τη Βυζαντινή Μουσική στην Πατριαρχική Μουσική Σχολή του Φαναρίου, εξέδωκε το έτος 1894 σε δύο τόμους την Φόρμιγγα, που περιέχει άσματα και, ωδές για χρήση των Δημοτικών Σχολείων και κάθε φιλόμουσου, εξέδωκε επίσης μαζί με τον Δομέστικο του Κων/ντίνο Κλάββα το έτος 1899 σε δύο τόμους το Δοξαστάριο του Πέτρου Πελοποννησίου «το εξηγηθέν πιστώς εκ της αρχαίας εις την καθ' ημάς Γραφήν» από τον Γεώργιον Βιολάκην, όπως αναφέρει στον Πρόλογο του και σε συνεργασία με τον Εκκλησιαστικό Σύλλογο Φαναρίου «ΟRFEON», κατέγραψε φωνογραφικούς δίσκους, με διάφορα εκκλησιαστικά μαθήματα.

Τα μαθήματα αυτά που ακούμε σήμερα εμείς είναι η γέφυρα - το ουράνιο τόξο - που ενώνει εμάς με τον Ιάκωβο και με τους προκατόχους του.

Έτσι έψαλλαν αυτοί, έτσι έψαλλε ο Ιάκωβος, ο Πρίγγος στη συνέχεια, με το ίδιο ύφος, έτσι τ' ακούσαμε σήμερα κι εμείς μέσα από τους αιώνες, από τους φωνογραφικούς αυτούς δίσκους.

Η χορωδία της Εστίας Εθνικής και Εκκλησιαστικής Μουσικής υπό την διεύθυνση του Πρωτοψάλτου κ. Θεοδώρου Βασιλείου, ερμήνευσε απαράλλακτα ορισμένα μαθήματα που κατέγραψε ο χοράρχης της από τους δίσκους αυτούς, στη μουσικοφιλολογική εκδήλωση, που έγινε προς τιμή και μνήμη του Ιακώβου Ναυπλιώτου, το βράδυ της l8ης Νοεμβρίου, αυτού του μηνός, στο κινηματοθέατρο ΠΑΛΛΑΣ.

Αυτά ας τα προσέξουν ιδιαιτέρως όσοι αμφισβητούν τη γνησιότητα του Πατριαρχικού ύφους στις μέρες μας.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βενιαμίν ο Α', για να τιμήσει τον εκλεκτό καλλιτέχνη μα και εξαιρετικό άνθρωπο, αποχωρώντας από το στασίδι του το έτος 1939, τον ονόμασε με Πατριαρχικό Πιττάκιο «Επίτιμο Πρωτοψάλτη της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας».

Ο Ιάκωβος εκοιμήθη εν Κυρίω στις 5 Δεκεμβρίου του έτους 1942 στο Ψυχικό, εδώ στην Αθήνα. Ο θρύλος του θα μένει αθάνατος.

Ο Καθηγητής Άγγελος Βουδούρης σε μελέτη του στην «Ορθοδοξία» σημειώνει για τον Ιάκωβο: «ο Ιάκωβος Ναυπλιώτης, ως Β' Δομέστικος του Πατριαρχικού ναού, παρά το πλευρόν του μουσικοδιδασκάλου Νικολάου Λαμπαδαρίου, ο οποίος έψαλλε χρησιμοποιών πάντοτε μουσικά κείμενα χειρόγραφα της παλαιάς γραφής Πέτρου του Πελοποννησίου, επειδή εντελώς ούτος ηγνοεί το νέον γραφικόν σύστημα, εμυήθη την μουσικήν και εμορφώθη εις το κατά το ύφος του Πατριαρχικού ναού ψάλλειν τα εκκλησιαστικά μέλη, διέσωσε την μουσικήν πράξιν των αρχαιοτέρων πρωτοψαλτών και αυτός την σήμερον είναι ο συνεχιστής της πατριαρχικής παραδόσεως».

Ο μουσικολόγος Παναγιώτης Αντωνέλλης στο έργο του «Η Βυζαντινή Εκκλησιαστική Μουσική» γράφει: «ο Ιάκωβος όταν έψαλλε, με τη χάρη της μουσικής του ιδιοφυίας και με το απαράμιλλο ύφος του κατόρθωνε να εμπνέει στις ψυχές των ακροατών την κατάνυξη, το δέος, τον ενθουσιασμό».

Επίσης ο μουσικολόγος Γεώργιος Τσατσαρώνης σε άρθρο του για τον Ιάκωβο μας λέει ότι «τον διέκρινε ηγεμονική φωνή, μεταλλική και γλυκυτάτη».

Και ο Πρίγγος, ο αντάξιος μαθητής και διάδοχος του σε απαθανατίζουσα τη φωνή του φωνοταινία ακούμε να λέει: «Βρέθηκα για πρώτη φορά και ήκουσα τον Ιάκωβο στον Παρακλητικό Κανόνα και έλεγε "Άλαλα τα χείλη των ασεβών" και κατέβηκε ο Πατριάρχης Ιωακείμ ο Γ', και προσκύνησε την Παμμακάριστο και ήλθε πάλι πίσω, έκανε το σταυρό του και ανέβηκε στο θρόνο. Αυτό το πράγμα που ήκουσα, τρελάθηκα, λέγω: Κανείς δεν είναι ψάλτης, παρά μόνο αυτός».

Ο πολυτραγουδισμένος Ιάκωβος, η πολύφθογγος λύρα, αγαπητοί μου, σήμερον σιωπά. Έχει προσεγγίσει πολύ κοντά στο Θεό με τις τόσες υμνολογίες του. Αλλά τον νιώθουμε να είναι αυτή τη στιγμή και ανάμεσα μας και να μας ερωτά: Τι νέα έχουμε; Τι ήχο έχουμε σήμερα; Τι εωθινό; Μπαίνουν πάλι οι ακτίνες του ήλιου από το θόλο του ιερού; Ψάλλουν οι ψάλτες κατά το ύφος το δικό μου;

Και του απαντάμε: «Μάλιστα, μάλιστα Δάσκαλε Μεγάλε. Εδώ είναι σήμερα, παρόντες, οι άξιοι συνεχιστές σου, η Χορωδία του Συλλόγου των Μουσικοφίλων των Κωνσταντινουπολιτών με τον κορυφαίο χοράρχη της, τον κ. Δημοσθένη Παϊκόπουλο, εγγονό σου στο Πατριαρχικό ψαλτήρι, και με όλα τα αξιότιμα Μέλη της Χορωδίας, τα δισέγγονα σου, και με επικεφαλής τον εκλεκτό και ακούραστο Πρόεδρο της, τον κ. Ιωάννη Σκούτα, και χωρίς να λησμονούμε τον ιδρυτή της Χορωδίας κ. Γεώργιο Τσαούση, και που γιορτάζουν σήμερα τον προστάτη άγιο τους, τον Άγιο Ανδρέα τον Πρωτόκλητο, ιδρυτή της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως, που σε πόσες, ποιος ξέρει, Πατριαρχικές και Συνοδικές Λειτουργίες έψαλλες τη μέρα αυτή».

Και έχουμε ακόμη να σου πούμε σεβαστέ, αλησμόνητε και αείμνηστε «Δάσκαλε»: οι αιώνες θα μιλούν και θα τραγουδούν το όνομα σου, που έγινε «οικουμενικό» στον ψαλτικό κόσμο. Ήσουν αυθεντία. Συ έψαλλες χρόνια σε δεκατέσσερις Πατριάρχες και άλλους τόσους και αμέτρητους Αρχιερείς το περίφημο «εις πολλά έτη Δέσποτα», το αργό εκείνο της εισόδου, σε ψάλλουμε σήμερα κι εμείς:

Αιωνία σου η μνήμη αξιομακάριστε και αείμνηστε Άρχοντα Ιάκωβε Ναυπλιώτη!


Το παραπάνω κείμενο με πλήρη στοιχεία του Πρωτοψάλτη Ιάκωβου Ναυπλιώτη ανήκει στον Αιδεσιμολ. π. Σεραφείμ Φαράσογλου και το βρήκα εδώ http://syllogos-iakovos-naypliotis.webn ... b7%cf%821/
ΙΑΚΩΒΟΣ ΝΑΥΠΛΙΩΤΗΣ.jpg
ΙΑΚΩΒΟΣ ΝΑΥΠΛΙΩΤΗΣ.jpg (234.58 KiB) Προβλήθηκε 8329 φορές
Ας μεταφερθούμε τώρα 103 χρόνια πίσω και συγκεκριμένα στην "Εκονογραφημένη Ατλαντίδα" του Ιουλίου 1914 όπου σε διαφημιστική καταχώρηση της "ORFEON RECORD", την μοναδική που έχω βρει, αναφέρονται τα νέα εκκλησιαστικά άσματα που ηχογράφησε ο Ι.Ναυπλιώτης.
Ιάκωβος Ναυπλιώτης
Ιάκωβος Ναυπλιώτης
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ ΑΤΛΑΝΤΙΣ ΙΟΥΛΙΟΣ 1914.png (339.36 KiB) Προβλήθηκε 8950 φορές
ΙΑΚΩΒΟΣ ΝΑΥΠΛΙΩΤΗΣ-1.jpg
ΙΑΚΩΒΟΣ ΝΑΥΠΛΙΩΤΗΣ-1.jpg (14.96 KiB) Προβλήθηκε 8329 φορές
Ανεβάζω τώρα τις ετικέτες από τις πρώτες ηχογραφήσεις του Ιάκωβου Ναυπλιώτη στην "ORFEON RECORD".
Ιάκωβος Ναυπλιώτης
Ιάκωβος Ναυπλιώτης
ORFEON-RECORD-11608.JPG (2.72 MiB) Προβλήθηκε 8950 φορές
Ιάκωβος Ναυπλιώτης
Ιάκωβος Ναυπλιώτης
ORFEON-RECORD-11609.jpg (32.42 KiB) Προβλήθηκε 8950 φορές
Ιάκωβος Ναυπλιώτης
Ιάκωβος Ναυπλιώτης
ORFEON-RECORD-11610.jpg (36.67 KiB) Προβλήθηκε 8950 φορές
Ιάκωβος Ναυπλιώτης
Ιάκωβος Ναυπλιώτης
ORFEON-RECORD-11612.jpg (17.11 KiB) Προβλήθηκε 8950 φορές
Θα ακολουθήσει νέο κείμενο που θα αφορά την σχέση των ηχογραφήσεων του Ι.Ναυπλίωτη με το τραγούδι "ΑΠΟΝΙΑ" στο οποίο για πρώτη φορά στην ετικέτα του αναφέρεται η λέξη Ρεμπέτικο.
Τελευταία επεξεργασία από Για το Ανικανοποίητο..... σε 27 Ιούλ 2017 11:48 am, έχει επεξεργασθεί 1 φορά συνολικά.

Άβαταρ μέλους
fakk
More than 150 posts user.
Δημοσιεύσεις: 933
Εγγραφή: 07 Μαρ 2006 10:22 am

Re: Ο Πρωτοψάλτης Ιάκωβος Ναυπλιώτης

#2 Δημοσίευση από fakk »

Το συνημμένο 9.JPG δεν είναι πλέον διαθέσιμο
Συνημμένα
14.JPG
14.JPG (3.01 MiB) Προβλήθηκε 8913 φορές

Άβαταρ μέλους
fakk
More than 150 posts user.
Δημοσιεύσεις: 933
Εγγραφή: 07 Μαρ 2006 10:22 am

Re: Ο Πρωτοψάλτης Ιάκωβος Ναυπλιώτης

#3 Δημοσίευση από fakk »

9.JPG
9.JPG (509.08 KiB) Προβλήθηκε 8912 φορές

Άβαταρ μέλους
fakk
More than 150 posts user.
Δημοσιεύσεις: 933
Εγγραφή: 07 Μαρ 2006 10:22 am

Re: Ο Πρωτοψάλτης Ιάκωβος Ναυπλιώτης

#4 Δημοσίευση από fakk »

12.JPG
12.JPG (442.33 KiB) Προβλήθηκε 8873 φορές
142 OrfNO-11628 i zwi.JPG
142 OrfNO-11628 i zwi.JPG (2.86 MiB) Προβλήθηκε 8873 φορές

Άβαταρ μέλους
fakk
More than 150 posts user.
Δημοσιεύσεις: 933
Εγγραφή: 07 Μαρ 2006 10:22 am

Re: Ο Πρωτοψάλτης Ιάκωβος Ναυπλιώτης

#5 Δημοσίευση από fakk »

139 OrfNO-11623 xristos.JPG
139 OrfNO-11623 xristos.JPG (2.96 MiB) Προβλήθηκε 8836 φορές

Για το Ανικανοποίητο.....
More than 150 posts user.
Δημοσιεύσεις: 733
Εγγραφή: 20 Νοέμ 2015 11:17 pm

Re: Ο Πρωτοψάλτης Ιάκωβος Ναυπλιώτης

#6 Δημοσίευση από Για το Ανικανοποίητο..... »

Η φωνογραφική εταιρεία ORFEON RECORD ιδρύθηκε στην Κωνσταντινούπολη γύρω στο 1912 όπως προκύπτει από ιστοσελίδες Τουρκικού ενδιαφέροντος. Ήταν μία επιλογή της οικογένειας Blumenthal που έβλεπε την ανατολική λεκάνη της Μεσογείου να μην διαθέτει εργοστάσιο παραγωγής δίσκων. Η επιλογή του ονόματος έγινε από την Ελληνική μυθολογία και τον Ορφέα τον θεό της μουσικής και της Λύρας.

Στην ORFEON RECORD από τα πρώτα της βήματα βρίσκουμε και εγγραφές τραγουδιών Ελληνικού ενδιαφέροντος με τα μεγάλα ονόματα των μουσικών των αρχών του περασμένου αιώνα που ζούσαν στην Πόλη αλλά και στις άλλες πόλεις της Μικρασίας.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τραγουδιού που ηχογραφήθηκε στην συγκεκριμένη εταιρεία, όπως το παρουυσιάσαμε στο θέμα "Ετικέτες δίσκων 78 στροφών" (δες εδώ viewtopic.php?f=62&t=5221&start=56) αφορά το τραγούδι "ΑΠΟΝΙΑ" αφού στην ετικέτα του συναντάται για πρώτη φορά η λέξη Ρεμπέτικο.

Με την εύρεση διαφημιστικής καταχώρησης για τις ηχογραφήσεις του Πρωτοψάλτη Ιάκωβου Ναυπλιώτη στα μέσα του 1914 και σύμφωνα με τους αριθμούς στις ετικέτες των δίσκων, εκτός από την χρονολόγηση των συγκεκριμένων εκκλησιαστικών ασμάτων, έχουμε και μία πρώτη βάση για να χρονολογήσουμε και το τραγούδι "ΑΠΟΝΙΑ".

Το τραγούδι με αιρθμό δίσκου 10188 σίγουρα ηχογραφήθηκε πριν από την ημερομηνία της διαφημιστικής καταχώρησης (Ιουλίος 1914).

Οι πρώτοι δίσκοι του Ιάκωβου Ναυπλιώτη έχουν αριθμούς από το 11608 μέχρι το 11628 όπως παρουσιάσαμε με τις ετικέτες δίσκων. Η απόσταση που χωρίζει τις ηχογραφήσεις του Ιεροκήρυκα Ι.Ναυπλιώτη με την "ΑΠΟΝΙΑ¨ και αν φυσικά οι αριθμοί έχουν την κανονική ακολουθία, είναι περίπου 1400 τραγούδια. Αν υποθέσουμε ότι η ORFEON RECORD ηχογραφούσε γύρω στα 700 τραγούδια κάθε χρόνο, η αφαίρεση μας οδηγεί στο 1912 ως ημερομηνία ηχογράφησης της "ΑΠΟΝΙΑΣ". Από το 1912 λοιπόν εμφανίζεται για πρώτη φορά στις ετικέτες η λέξη "Ρεμπέτικο".

Η ORFEON RECORD σύμφωνα με το wikipedia ηχογραφούσε για λογαριασμό της μέχρι το 1924 όταν και εξαγοράστηκε από την Columbia.

ybulbu
Δημοσιεύσεις: 2
Εγγραφή: 04 Νοέμ 2004 02:23 pm

Re: Ο Πρωτοψάλτης Ιάκωβος Ναυπλιώτης

#7 Δημοσίευση από ybulbu »

Ωραία η δημοσίευσή σας. Ευχαριστούμε! Επιτρέψτε μου κάποιες επισημάνσεις:

Κατ' αρχάς, ο άνθρωπος ήταν ο Πρωτοψάλτης του Πατριαρχείου και σε καμία περίπτωση ιεροκήρυκας. Ο όρος «ιεροκήρυκας» αφορά σε άλλη δραστηριότητα, την οποίο μάλλον ο Ναυπλιώτης δεν έκανε ποτέ.

Ακόμη, συμπληρωματικά με το τελευταίο μήνυμα, έχετε υπ' όψιν σας πως η πρώτη ομάδα δίσκων του Ναυπλιώτου έχει λίγους παραπάνω δίσκους, από τον 11607 μέχρι τον 11640, με μόνο κενό αδιασταύρωτο στη μέχρι τώρα έρευνά μου το 11633.

Απάντηση

Επιστροφή σε “Βιογραφίες”