ΣΑΝ ΕΓΥΡΙΖΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΛΟ (Β. Παπάζογλου)

[socrates]

ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΡΤΙΤΟΥΡΩΝ

Σημειώσεις:
Πηγή: ΣΑΝ ΕΓΥΡΙΖΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΛΟ

Μία πολύ ωραία λαϊκή ζωγραφιά! Οι στίχοι δίνουν αρκετή πληροφόρηση για τις περιθωριακές κοινωνικές ομάδες της εποχής. Κάποιος αποφυλακισμένος γυρίζει από την Πύλο έχοντας εκεί εκτίσει την ποινή του, ψάχνει για κοινωνική επαφή και τελικά την βρίσκει.
Το τραγούδι στην ηχογράφηση ακούγεται σαν να βασίζεται σε τονικό κέντρο ΦΑ#, όπερ πολύ αφύσικο (δεν επιλέγουμε οπλισμό 6 διέσεων όταν κάλλιστα μπορούμε να επιλέξουμε οπλισμό μίας δίεσης υψώνοντας κατά ένα ημιτόνιο όπου έγχορδα και πνευστά παίζουν και ακούγονται πολύ πιο εύκολα και φυσικά) και έτσι υποτίθεται ότι είναι ΣΟΛ που ακούγεται χαμηλότερα λόγω παλαιού κουρδίσματος και ίσως και αργής ταχύτητας 78 στροφών.

οπλισμοί.png (3.7 KiB) Προβλήθηκε 6253 φορές

Χρησιμοποιώ λοιπόν ΣΟΛ κέντρο για αυτή την καταγραφή και με σόλο όργανο το βιολί, αλλά το τραγούδι μπορεί να παιχθεί πανεύκολα και με μαντολίνο και με φλάουτο ή άλλο πνευστό.
Ρεκόρντερ σε Ντο παίζει εδώ στο ΣΟΛ στην πιο εύκολη τονικότητα και το ρεκόρντερ σε Φα (ΑΛΤΟ) στην αντίστοιχα εύκολη τονικότητα του ΝΤΟ (για όσους το προτιμούν έτσι).
Δίνω ταμπλατούρες για μπουζούκι και μαντολίνο σε διπλές τονικότητες για το κάθε όργανο (σελίδες 1-2 σε Σολ και 3-4 σε ΡΕ για εκτύπωση προτιμούμενης τονικότητας) ευελπιστώντας πως καλύπτω με αυτή τη διαφορά 4ης όλες τις φωνές.
Στην ταμπλατούρα μαντολίνου προστίθενται μερικές εύκολες συγχορδίες, και στην περίπτωση της ΡΕ εκδοχής το όργανο χρησιμοποιεί την ψιλή οκτάβα της τρίτης θέσης για όλη τη διάρκεια κάθε δεύτερης στροφής, για κάπως πιο περιπετειώδες αλλά αρκετά εύκολο παίξιμο.
Ταμπλατούρες για κιθάρα με δάχτυλα θα ακολουθήσουν σε άλλες δημοσιεύσεις.
Το τραγούδι παρότι ακούγεται ματζόρε, δεν χρησιμοποιεί την κάτω τονική και στηρίζεται στην τρίτη (ΣΙ από Σολ ματζόρε), συνεπώς πρέπει να θεωρηθεί ότι ακολουθεί συμπεριφορά Χουζάμ ή Σεγκιάχ, που στην ουσία είναι υπομονάδες τριχόρδων και σαν κλίμακες παρουσιάζονται μάλλον με έξη βαθμίδες παρά με επτά.

ΣΑΝ ΕΓΥΡΙΖΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΛΟ score.pdf

(134.02 KiB) Μεταφορτώθηκε 795 φορές

Click Here for Scrolling Score - Κλικ εδώ για κινούμενη παρτιτούρα

ΣΑΝ ΕΓΥΡΙΖΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΛΟ score.mp3

(3.58 MiB) Μεταφορτώθηκε 241 φορές

ΣΑΝ ΕΓΥΡΙΖΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΛΟ score.xml

(772.27 KiB) Μεταφορτώθηκε 266 φορές

ΣΑΝ ΕΓΥΡΙΖΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΛΟ bouzouki tab.pdf

(134.15 KiB) Μεταφορτώθηκε 744 φορές

ΣΑΝ ΕΓΥΡΙΖΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΛΟ mandolin tab.pdf

(136.17 KiB) Μεταφορτώθηκε 684 φορές

[Νίκος Α. Πολίτης]

Το κομμάτι είναι χουζάμ, δηλαδή λέγετος (αλλά χρωματικός). Ο λέγετος ήχος έχει τη βάση του δύο βαθμίδες πάνω από τη βάση του ραστ (πλαγίου του τετάρτου), δηλαδή στο φα# αν θεωρήσουμε βάση ραστ το ρε. Απλά πράγματα στην ανατολική μουσική, την οποία ο Παπάζογλου ήξερε εξ ίσου καλά με την ευρωπαϊκή. Τώρα, οι 6 διέσεις του οπλισμού δεν τον απασχόλησαν καθόλου, φαντάζομαι, αφού ούτε οι μουσικοί ούτε ο Στράτος είχαν ανάγκη παρτιτούρας και δεν ήταν ακόμα υποχρεωτική η υποβολή της.
(διευκρινίζω ότι μιλάμε για χουζάμ “ανατολικό”, “μακαμίσιο”, όχι “μπουζουκίσιο”, όπου το πρώτο τετράχορδο είναι σεγκιάχ και το δεύτερο χιτζάζ, χρωματικό δηλαδή, και όχι διατονικό και αυτό, όπως στο (ανατολικό) μακάμ σεγκιάχ)

[socrates]

Ευχαριστώ για τις πληροφορίες Νίκο. Δεν βλέπω να διαφέρουν οι απόψεις μας για το Χουζάμ, εφ' όσον και εγώ σαν Χουζάμ χαρακτήρισα τη συμπεριφορά του τραγουδιού.
Η αντιπαράθεση που κάνω στους οπλισμούς πιο πάνω είναι πρακτικής φύσης, αφορά τονικά κέντρα και όχι τροπικότητα ή τροπικές συμπεριφορές και γίνεται για να δείξει πόσο πιο εύκολα μπορεί να παίξει ένα συγκερασμένο (ή και ασυγκέραστο όπως το βιολί) όργανο στο τονικό κέντρο ΣΟΛ εν αντιθέσει με το ΦΑ#. Σίγουρα ο αριθμός (η ποσότητα) σημείων αλλοιώσεως δεν επηρεάζει τους τραγουδιστές που θα τραγουδήσουν "από μνήμης", αλλά κατά την άποψή μου επηρεάζει πάντα τις επιλογές/αποφάσεις του συνθέτη και την εκτέλεση των υπολοίπων οργανοπαικτών η ύπαρξή τους ή μη στο κομμάτι. Κι' εδώ παίρνω το βιολί σαν παράδειγμα και τον τρόπο που κοιτά στο κομμάτι (είτε σαν παρτιτούρα, είτε σαν προτιθέμενη εκτέλεση χωρίς παρτιτούρα) ένας βιολιστής και πόσο πιο δύσκολη μπορεί να γίνει η ζωή του αν αντί του ΣΟΛ επιλέξει το ΦΑ# σαν τονικό κέντρο.
Οι δύο τονικότητες παρατίθενται παράλληλα στο ακόλουθο παράδειγμα για ευκολία συγκρίσεως, γραμμένες χωρίς οπλισμούς αλλά χρησιμοποιώντας τα απαιτούμενα τυχαία σημεία αλλοιώσεως.
Είναι πάνδηλο ότι στο τονικό κέντρο ΣΟΛ μόνο η φα# είναι απαραίτητη (καθώς και η υψωμένη 2η βαθμίδα λα# της εισαγωγής), ενώ στο τονικό κέντρο ΦΑ# όλες οι νότες εκτός του Σι χρειάζονται δίεση και η υψωμένη δεύτερη βαθμίδα χρειάζεται διπλή δίεση (Σολ## ή χ).
Δεδομένου ότι όργανα όπως το βιολί και το μαντολίνο είναι (κυριολεκτικά) κατασκευασμένα να παίζουν σε Σολ ( και σε σχετικές εύκολες τονικότητες), καθώς και ότι για πολλά πνευστά η μία τονικότητα είναι άπειρα πιο εύκολη από την άλλη, δεν νομίζω ότι οι επιλογές του συνθέτη και των εκτελεστών είναι τυχαίες ή μπορεί να ληφθούν σαν κάτι που δεν τους απασχολεί ή δεν θα έπρεπε να τους απασχολεί, εκτός αν μιλάμε για κάποιου είδους μαζοχισμό βάσει του οποίου θα επέλεγαν ΦΑ# αντί του ΣΟΛ.

ΣΑΝ ΕΓΥΡΙΖΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΛΟ SOL-FA#.png (47.81 KiB) Προβλήθηκε 6209 φορές

Ξαναγυρνώντας στο Χουζαμ στο οποίο αναφέρεσαι, και παίρνοντας υπ' όψιν την παρατήρησή σου ότι "τα πράγματα είναι απλά", θέλω να πώ ότι προσωπικά αδυνατώ να δω πού ακριβώς έγκειται αυτή η "απλότητα". Οπωσδήποτε μία απλουστευμένη προσέγγιση στα ανατολικά συστήματα μουσικής μπορεί να γίνει στα πλαίσια του συγκερασμένου συστήματος και μπορεί να είναι πρακτικά θεμιτή και επιθυμητή, αλλά μία βαθύτερη και στην ολότητα θεωρητική κατανόησή τους δεν μπορεί να γίνει ούτε καν εντός της διδακτέας ύλης προ-πτυχιακών σπουδών, και γι' αυτό άλλωστε προσεγγίζονται μόνο στο πλαίσιο μεταπτυχιακών σπουδών. βλέπω τις αντιστοιχίες μεταξύ του Χουζάμ (σαν τριχόρδου) και της βυζαντινής μελοποιίας (σαν Λεγέτου ως μέσου του Δ ήχου)αλλά δεν συνιστούν απόλυτες αντιστοιχίες. Απλά εδώ θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για τετράχορδα θεμελιωμένα στις βαθμίδες Ιράκ και Εβιτζ της Αραβικής κλίμακας με ελαφρά χαμηλωμένες (βλέπε ανεστραμμένη ύφεση) τις ακραίες των βαθμίδες ΣΙ και ΜΙ. Και αυτό παρατηρώ να συμβαίνει στο τραγούδι υπό συζήτηση.

irak 4chord.png (4.33 KiB) Προβλήθηκε 6209 φορές

Τελειώνοντας θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι εδώ κάνω μία απλή προσπάθεια να παρουσιάσω παρτιτούρες/ταμπλατούρες για πρακτική χρήση μουσικών και παρ' όλο ότι κάνω ενίοτε μικρά θεωρητικά σχόλια αναφοράς, δε εννοώ αυτή την ενότητα να λάβει τον χαρακτήρα εκτεταμένης θεωρητικής διαπραγμάτευσης. Υπό αυτή την έννοια θα ζητούσα από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο να αρχίζει κάποια άλλη θεωρητική ενότητα για παρουσιάσεις ιδεών και απόψεων μέσω της οποίας μπορεί να γίνονται και αναφορές στην παρούσα ενότητα καθώς και παντού αλλού.
Για την ώρα και καθώς είμαι ακόμα απασχολημένος με ακριβείς μετρήσεις διαστημάτων και τις πραγματώσεις των μέσω ηλεκτρονικού ήχου (όπως αυτές απορρέουν από τις θεωρητικές εργασίες των Rodolphe d' Erlanger και Μάριου Μαυροειδή, κυρίως) δεν έχω αρκετό χρόνο για συμμετοχή σε συζητήσεις τέτοιου είδους, αλλά αυτό δεν σταματά κάποιον άλλο να τις αρχίσει, και όπου διαβλέπω ότι τα φώτα σου στην Βυζαντινή θεωρία θα μας ήταν πολύτιμα.

Ευχαριστώ.

[socrates]

ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΡΤΙΤΟΥΡΩΝ

Δίνονται εδώ δύο παρτιτούρες/ταμπλατούρες σε διασκευές του τραγουδιού για κλασική κιθάρα.
Η πρώτη σε ΣΟΛ κρατιέται σε μία επί το πλείστον θέση και είναι μεταφερόμενη μέσω κάπο τάστο μέχρι το έβδομο τάστο ώστε να καλύπτει τις τονικότητες:

Ανοιχτή θέση => SOL
CAPO I => Lab
CAPO II => LA
CAPO III => Sib
CAPO IV => SI
CAPO V => DO
CAPO VI => Reb
CAPO VII => RE

Η δεύτερη διασκευή σε ΡΕ δεν είναι μεταφερόμενη αλλά γραμμένη ώστε να εκμεταλλευτεί το κούρντισμα της έκτης χορδής από ΜΙ σε ΡΕ (scordatura) και στην πρώτη στροφή κρατιέται στην χαμηλή οκτάβα του οργάνου ενώ στην δεύτερη εκμεταλλεύεται την ψιλή. Δεν είναι πολύ εύκολη να παιχθεί, αλλά δεν θα παρουσίαζε ιδιαίτερη δυσκολία για ένα μαθητή μέσου επιπέδου.
Το κούρντισμα της έκτης χορδής σε χαμηλό ΡΕ συνηθίζεται πολύ στην κλασική κιθάρα, αλλά εδώ ο ενδιαφερόμενος στο ρεμπέτικο κιθαρίστας μπορεί να κάνει μία πρόσθετη σκέψη:
Έχει στη διαθεσή του ουσιαστικά μία κιθάρα που οι τρείς χαμηλότερες χορδές είναι κουρντισμένες σαν τρίχορδο μπουζούκι (ΡΕ-ΛΑ-ΡΕ) κατά μία οκτάβα χαμηλότερα, δηλαδή θα έλεγα ένα μπασο-μπούζουκο. Ο ερευνητικός μουσικός θα έψαχνε τις δυνατότητες που προσφέρονται τουλάχιστον μέχρι το δωδέκατο τάστο για ντουμπλαρίσματα της μελωδίας όταν παίζει με άλλους, απαντήσεις κλπ.
Have fun!

ΣΑΝ ΕΓΥΡΙΖΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΛΟ guitar & tab in G.pdf

(74.87 KiB) Μεταφορτώθηκε 754 φορές

Click Here for Scrolling Score - Κλικ εδώ για κινούμενη παρτιτούρα

ΣΑΝ ΕΓΥΡΙΖΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΛΟ guitar & tab in G.mp3

(1.1 MiB) Μεταφορτώθηκε 242 φορές

ΣΑΝ ΕΓΥΡΙΖΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΛΟ guitar & tab in G.xml

(92.61 KiB) Μεταφορτώθηκε 267 φορές

ΣΑΝ ΕΓΥΡΙΖΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΛΟ guitar in D.pdf

(85.48 KiB) Μεταφορτώθηκε 714 φορές

Click Here for Scrolling Score - Κλικ εδώ για κινούμενη παρτιτούρα

ΣΑΝ ΕΓΥΡΙΖΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΛΟ guitar in D.mp3

(1.1 MiB) Μεταφορτώθηκε 231 φορές

ΣΑΝ ΕΓΥΡΙΖΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΛΟ guitar in D.xml

(95.04 KiB) Μεταφορτώθηκε 239 φορές

[Νίκος Α. Πολίτης]

Σωκράτη, με τίποτα δεν υπονόησα διαφορά απόψεων, το αντίθετο ισχύει απ' ό τι βλέπω. Το μόνο που θέλησα, με την παρέμβασή μου, ήταν να τοποθετηθώ και εγώ πάνω στο θέμα του “αφύσικου” των έξη διέσεων στον οπλισμό μιάς κλίμακας.

Ως γνωστόν, η ανατολική μουσική δεν χρειάζεται τα εργαλεία των οπλισμών, απλά και μόνο γιατί από τη φύση της δεν δέχεται τρανσπονάρισμα. Ξεκινάει με την κατάθεση του “Δις δια πασών” (από το κάτω Δη μέχρι δύο οκτάβες ψηλότερα), στις βαθμίδες του οποίου (κύριες και ενδιάμεσες) βασίζονται όλα ανεξαιρέτως τα μακάμια, τα οποία βεβαίως έχουν το καθένα τη δική του θέση στο τονικό ύψος, χωρίς να υφίσταται (επαναλαμβάνομαι) θεωρία για μετάθεση του τονικού ύψους κατά βαθμίδες (δυτικών) ημιτονίων. Και βέβαια είναι κάπως δύσκολος ο χειρισμός μιάς κλίμακας που βασίζεται στο φα# αλλά, να μην ξεχνάμε αυτό που αναφέρεις κι εσύ για τη σχέση Λεγέτου και Τετάρτου Ήχου: δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το πλήρες απήχημα του Λεγέτου δεν είναι το απλό “Λέ – έ – γε – τοοος (Δη – η – γα – βουουου) αλλά εκείνο που υπενθυμίζει την άρρηκτη σχέση του με τον Άγια (Τέταρτος), δηλαδή ο συνδυασμός Λεγέτου και Τετάρτου “Λέέγετοος – Άαγιααα”. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; όταν κάποιος αυτοσχεδιάζει σε Χουζάμ από Φα#, εκτός του (μη εστώτος) φθόγγου Βου υπάρχει στο μυαλό του η αναφορά και στον Δη αλλά συχνότατα, στο Χουζάμ, και στον Ραστ, φθόγγους εστώτες (= σταθερούς) στους οποίους το μυαλό μπορεί πολύ ευκολότερα να αναφέρεται, παρά στον μη εστώτα Φα# .