ΟΙ ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΡΩΤΕΣ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΝΤΑΛΓΚΑ

[Adonis]

Στη βιογραφία του Αντώνη Νταλγκά που έχει γράψει ο Παναγιώτης Κουνάδης αναφέρεται ότι:
«Η δισκογραφική του παρουσία αρχίζει αμέσως με την εγκατάσταση σου παραρτήματος της Αγγλικής His Master's Voice στην Ελλάδα το 1925, με την οποία μάλιστα υπογράφει και το πρώτο συμβόλαιό του. Με το σήμα της εταιρείας αυτής θα τραγουδήσει ανάμεσα στο 1925 και 1932 τα περισσότερα τραγούδια από κάθε Έλληνα τραγουδιστή μέχρι σήμερα σε μια εταιρία και για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα.
Μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί στην H.M.V. 236 τραγούδια, μερικά εκ των οποίων είναι δικές του συνθέσεις και τα τραγουδούν άλλοι τραγουδιστές. Υπάρχουν επίσης 54 μανέδες. Στη συνέχεια (1927-28-29-30) συνεργάστηκε με όλες τις εταιρείες ηχογραφώντας άγνωστο αριθμό τραγουδιών με τη γαλλική Pathe και τη γερμανική Polydor (δεν έχουν βρεθεί κατάλογοι των εταιρειών αυτών - μέχρι στιγμής - ώστε να εντοπιστεί ο πραγματικός αριθμός των ηχογραφήσεων). Πάντως στην Pathe πρέπει να πλησιάζουν τα 50 και στην Polydor τα 40. Μεγάλη δισκογραφία δημιούργησε και με την αγγλική Columbia (μεταξύ 1926-1930), αφού μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί γύρω στα 50 τραγούδια. Η δισκογραφία του Αντώνη Νταλγκά συμπληρώνεται ανάμεσα στο 1930-33 με τις εκδόσεις των Ελληνικών - πλέον - εταιρειών Columbia, Odeon, και Parlophone με 20, 20 και 10 αντίστοιχα τραγούδια. Σ' αυτά πρέπει να προστεθούν μερικές ηχογραφήσεις ανάμεσα στο 1930 και 32 για την αμερικανική αγορά δίσκων με την R.C.A. Victor και δέκα ακόμα τραγούδια που ηχογράφησε το 1939-40. Συνολικά η δισκογραφική δουλειά του Αντώνη Νταλγκά ξεπερνά τα 450 τραγούδια εκ των οποίων 60 περίπου είναι δικές του δημιουργίες.»
Αυτό που έγινε γνωστό πριν λίγο καιρό με άρθρο του Ηλία Μπαρούνη στο περιοδικό Συλλογές(τ.χ. 276, Απρίλιος 2008) είναι ότι ο Νταλγκάς πρωτοηχογράφησε στην Αθήνα το 1924 στην Odeon. Μέχρι στιγμής έχουν εντοπιστεί τέσσερα τραγούδια:
1. Odeon G.O 46 ΑΧ ΑΥΤΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΡΕΛΛΗ ΜΟΥ ΜΑΥΡΟΜΑΤΑ(Καλαματιανό)
2. Odeon G.O 47 ΜΑΥΡΗ ΖΩΗ ΜΙΚΡΟΥΛΑ ΜΟΥ(Καλαματιανό)
3. Odeon G.O 48 ΛΙΒΑΔΕΙΑ ΑΛΑ ΜΩΡΑΪΤΙΚΑ
4. Odeon G.O 49 ΣΑΜΠΑΧ ΜΑΝΕ
Το περίεργο σ΄ αυτές τις ηχογραφήσεις είναι ότι δεν αναγράφεται το όνομα του Νταλγκά στους δίσκους αλλά του Κώστα Μισσαηλίδη(στη σελίδα υπάρχει το τραγούδι του Τούντα «Η Σμυρνιά» με τη φωνή του).
Ας δούμε τι γράφει σχετικά ο Ηλίας ΜΠΑΡΟΥΝΗΣ:
«Η δισκογραφία των 78 στροφών και κυρίως το τμήμα της που αφορά το υπό ευρεία έννοια λεγόμενο ρεμπέτικο τραγούδι, έχει τεθεί στο μικροσκόπιο ερευνητών και μελε¬τητών από τη δεκαετία του εξήντα μέχρι τις μέρες μας. Σήμερα μετά από 40 χρόνια το να ανακαλύπτεις κάτι και¬νούριο και ουσιαστικό στον χώρο αυτό, είναι σίγουρα μια ευχάριστη έκπληξη.
Για να μπούμε στο θέμα μας με τη σειρά θα πρέπει να πάμε μια εικοσαετία πίσω, τότε ήταν που έπεσε για πρώτη φορά στα χέρια μου ένας δίσκος της ΟDΕΟΝ που από την μια πλευρά είχε έναν ΣΑΜΠΑΧ ΜΑΝΕ και από την άλλη ΛΕΙΒΑΔΙΑ ΑΛΑ ΜΩΡΑΪΤΙΚΑ.
Η ηχογράφηση είχε γίνει το 1924-25 με την Estudiantina d’ Athenes, Δ/ση Τ. Μαρίνου και Τενόρο κάποιον Μισσαηλίδη. Η ερμηνεία του τραγουδιστή αυτού με εντυπωσίασε πραγματικά και έκτοτε κυνηγούσα οτιδήποτε ανέφερε το όνομα Μισσαηλίδης έστω και αν επρόκει¬το για «ελαφρό» τραγούδι. Αγόραζα και τον ίδιο δίσκο δύο φορές για ανταλλαγές με άλλους συλλέκτες στους οποίους ετόνιζα να προσέξουν την ιδιαίτερα καλή ερμηνεία του.
Το όνομα Μισσαηλίδης, το οτι σε κάποιες ηχογραφήσεις με το ίδιο όνομα η φωνή ήταν διαφορετική, καθώς και το ότι επρόκειτο για ακουστικές και όχι ηλεκτρικές ηχοληψίες είναι μικρές θα έλεγα δικαιολογίες, που τα «εξασκημένα» αυτιά μας δεν κατάλαβαν ότι πίσω από τον τενόρο Μισσαηλίδη κρυβόταν η μεγαλύτερη ίσως φωνή της ελληνικής δισκογραφίας, δηλαδή ο Αντώνης Χατζη-διαμαντίδης ή Διαμαντίδης ή Νταλγκάς.
Όσο για το όνομα Μισσαηλίδης εκτός του χαρακτηρισμού τενόρος εμφανίζεται επίσης σε κάποιες λίγες συνθέσεις στις αρχές της δεκαετίας του '30.

Ο Αριστομένης Καλυβιώτης στο βιβλίο του ΣΜΥΡΝΗ-Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΖΩΗ 1900-1922 σημειώνει ότι ο αναφερόμενος από τον Σωκράτη Προκοπίου στο βιβλίο του ΣΕΡΙΑΝΙ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΣΜΥΡΝΗ σαν «Μισσαηλίδης Μελωδός» ήταν ο γνωστός δημοσιογράφος, στιχουργός και θεατρικός συγγραφέας Κώστας Μισσαηλίδης ο οποίος εμφανίζεται για λίγο στην ελληνική δισκογραφία.
Μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο προαναφερθείς Σμυρνιός Κ. Μισσαηλίδης ήταν το ίδιο πρόσωπο με τον τραγουδιστή και τον συνθέτη. Το σίγουρο όμως είναι ότι σε αρκετούς δίσκους που τον αναφέρουν σαν τενόρο, ο πραγματικός τενόρος-ερμηνευτής είναι ο Αντώνης Νταλγκάς.
Το μυστήριο αυτό ξεδιάλυνε τον Δεκέμβρη του 2006 όταν βρέθηκα στο σπίτι του παλιού συλλέκτη και μελετητή του ρεμπέτικου τραγουδιού ΙΑΙΝ MILLER. Εκεί λοιπόν έριχνα μια ματιά στη συλλογή του, όταν έπιασα στα χέρια μου έναν δίσκο ΟDΕΟΝ, ίδιον στους δυο τίτλους του, με αυτόν που με είχε κάνει να συλλέγω Μισσαηλίδη, μόνο που εδώ αναγραφόταν σαν ερμηνευτής ο Νταλγκάς.
Η ομοιότητα των τίτλων καθώς και το ότι δεν είχα ακούσει τον Νταλγκά σε αυτές τις εκτελέσεις μ' έκανε να τον βγάλω στην άκρη. Είπα στον ΙΑΙΝ ότι έχω τα ίδια τραγούδια με τον Μισσαηλίδη και μου φαίνεται περίεργο που τα συναντώ με τον Νταλγκά. Έτσι βάλαμε τον δίσκο να τον ακούσουμε. Στην αρχή είπαμε και οι δύο ότι μάλλον δεν είναι ο Νταλγκάς, στη συνέχεια όμως και μετά από κάποιες αυξομειώσεις των στροφών του πικ-απ συνειδητοποιήσαμε ότι πράγματι ήταν αυτός που τραγουδούσε.
Για μένα η έκπληξη ήταν μεγάλη γιατί παρ' όλο που ήταν ο Νταλγκάς άκουγα να είναι η ίδια εκτέλεση που είχα με τον Μισσαηλίδη. Περασμένα μεσάνυχτα έφτασα στο σπίτι μου και έβαλα τον δικό μου δίσκο στο πικ-απ. Η ομίχλη άρχισε να σκορπάει. Ήταν πάλι ο Νταλγκάς. Έβγαλα άλλους τρεις δίσκους που είχα με τον Μισσαηλίδη. Τελικά δεν ήταν σε όλα ο Νταλγκάς, όμως το ενδιαφέρον μεγάλωνε, άρχισα να ψάχνω βιβλία και να χρονολογώ
δίσκους. Τα μέχρι τώρα δημοσιευμένα στοιχεία έδειχναν ότι ο Νταλγκάς ξεκίνησε να ηχογραφεί το 1926-27 στην Η.Μ.V. και όμως οι συγκεκριμένοι δίσκοι ήταν του 1924 με 1925 στην ΟDΕΟΝ.
Η έρευνα συνεχίστηκε τις επόμενες μέρες και τα συ¬μπεράσματα είναι τα εξής:
Στα πρώτα χρόνια της δισκογραφίας ήταν σύνηθες φαινόμενο να αναγράφονται στον δίσκο τα μουσικά σχήματα και να παραλείπεται ο τραγουδιστής. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως οι ερμηνείες ήταν χορωδιακές. Και όταν συνέβαινε ο τραγουδιστής να εκτελεί μόνος του, συχνά δήλωνε το όνομα του με επιφωνήματα, «γεια σου Λευτεράκη μου», «γεια σου Βιδάλη μου» και άλλα παρόμοια.
Την ίδια περίοδο με τους υπό μελέτη δίσκους, στην ΟDΕΟΝ εμφανίζεται η Πανελλήνιος Εστουδιαντίνα υπό την διεύθυνση του Γεωργίου Σαβαρή, όπου ακούμε να τραγουδάει ο Γ. Βιδάλης, χωρίς να αναγράφεται πουθενά ούτε ο Βιδάλης ούτε κάποιος άλλος σαν τραγουδιστής. Η διαφορά είναι ότι στην περίπτωση του Νταλγκά αναγράφεται Dr. Τ Marino Missailidi δηλαδή δ/νση Τ. Μαρίνου-Τενόρος Μισσαηλίδης. Το σχήμα Estudiantina d’ Athenes εμφανίζεται σε ελάχιστους δίσκους της ΟDΕΟΝ και όσοι δίσκοι έχουν πέσει στα χέρια μας αναγράφουν σαν τενόρο τον Μισσαηλίδη.
Σε ηχογραφήσεις της εταιρείας ΟRFΕΟΝ που έγιναν μάλλον το 1920 στην Κωνσταντινούπολη συναντάμε σε καταλόγους μια Αθηναϊκή Εστουδιαντίνα ή Αθηνών Εστουδιαντίνα. Στην εταιρεία ΗΟΜΟΚΟRD συναντάμε επίσης μια Αθηναϊκή Εστουδιαντίνα να ηχογραφεί γύρω στο 1927, όμως από τους ελάχιστους τέτοιους δίσκους που ακούσαμε οι εκτελέσεις ήταν χορωδιακές και βέβαια πουθενά δεν διακρίναμε τη φωνή του Νταλγκά ούτε κάποια εμφανή ομοιότητα με τις ηχογραφήσεις της ΟDΕΟΝ. Έτσι συμπεραίνουμε ότι η Estudiantina d’ Athenes ήταν κάποιο ξεχωριστό σχήμα που δημιουργήθηκε στην Αθήνα το 1924 και στο οποίο συμμετείχε και ο άγνωστος τότε Α. Νταλγκάς. Το σχήμα αυτό έκανε πολύ λίγες ηχογραφήσεις και στη συνέχεια προφανώς διαλύθηκε. Ο Μισσαηλίδης τραγουδούσε κι αυτός και το όνομα του είτε εκ λάθους είτε εκ του πονηρού μπήκε στις ετικέτες ακόμα και όταν ερμήνευε ο Νταλγκάς. Το λάθος αυτό διατηρήθηκε μέχρι που η εταιρεία από μόνη της, είτε ίσως από απαίτηση του Νταλγκά, άρχισε να το διορθώνει σε κάποιες επανεκτυπώσεις της. Τα στοιχεία για τους δίσκους εκείνης της περιόδου είναι ελάχιστα, έτσι περίπου, μπορούμε να πούμε ότι η Estudiantina d’ Athenes έκανε γύρω στις 15 ηχογραφήσεις, εκ των οποίων τουλάχιστον στις 4 διαπιστωμένα τραγουδάει ο Νταλγκάς συνοδευόμενος από σαντούρι και βιολί.
Οι ηχογραφήσεις αυτές είναι οι εξής:
1) ΟDΕΟΝ G.Ο. 46
ΑΧ ΑΥΤΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΡΕΛΛΗ ΜΟΥ ΜΑΥΡΟΜΑΤΑ (Καλαματιανό)
2) ΟDΕΟΝ G.0. 47
ΜΑΥΡΗ ΖΩΗ ΜΙΚΡΟΥΛΑ ΜΟΥ (Καλαματιανό)
3) ΟDΕΟΝ G.Ο. 48
ΛΙΒΑΔΕΙΑ ΑΛΑ ΜΩΡΑΪΤΙΚΑ
4) ΟDΕΟΝ G.Ο. 49 ΣΑΜΠΑΧ ΜΑΝΕ
Στα τραγούδια αυτά δεν αναφέρεται συνθέτης γιατί προφανώς είναι παραδοσιακά.
Τελειώνοντας πρέπει να πούμε λίγα λόγια για τον μεγάλο αυτό τραγουδιστή παρά το ότι τα Βασικά στοιχεία για τη ζωή και το έργο του είναι γνωστά. Ο Νταλγκάς λοιπόν γεννήθηκε στην Κων/πολη το 1892 και πέθανε στην Αθήνα το 1944. Εκτός από ερμηνευτής υπήρξε επίσης αξιόλογος συνθέτης-στιχουργός καθώς και οργανοπαίχτης στο ούτι και στην κιθάρα. Τα μέχρι στιγμής στοιχεία δείχνουν ότι συνέθεσε πάνω από 40 τραγούδια, ερμήνευσε δε τουλάχιστον 420 που ήταν κυρίως μανέδες και «Σμυρναίικα ρεμπέτικα». Είπε επίσης αρκετά δημοτικά και ελάχιστα ελαφρά. Θα ήθελα εδώ να επισημάνω ότι στιχουργικά ο Νταλγκάς υπήρξε κατά κάποιο τρόπο, πρόδρομος της Πειραιώτικης σχολής. Οι στίχοι του καθώς και το ερμηνευτικό του ύφος εκπνέουν μαγκιά και μεράκι με όλη τη σημασία των λέξεων αυτών. Αυτά σε συνδυασμό με την εμφάνιση του στις ελάχιστες φωτογραφίες του, μας δείχνουν έναν άνθρωπο που κουβαλούσε την αρχοντιά της Πόλης και το ζοριλίκι του Ψυρρή. Κλείνοντας το μικρό αυτό άρθρο ας πάρουμε μια γεύση από την ποιητική αντίληψη του Α. Νταλγκά.
ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΖΕΪΜΠΕΚΙΚΟ 1928
.... «Βρε χασικλή του Γαλατά τι τύχεις το μπιστόλι και το κουμπούρι δίκανο να σε τρομάζουν όλοι.»
ΣΤΟΥΣ ΠΟΔΑΡΑΔΕΣ ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΣΑ 1931
.... «Άφησε τους γιαβουκλούδες και πολλούς μην αγαπάς γιατί μες τους ποδαράδες πέντε μπιστολιές Θα φας».

ΜΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΟΥ ΤΗ ΦΥΛΑΚΗ 1932
.... «Θα τον τσακώσω τον λελέ
Και σένανε σουρουκλεμέ
Θε να σας πιάσω τσακωτούς
Και να σας πάνε σηκωτούς».

ΤΟ ΜΠΑΓΛΑΜΑΔΑΚΙ ΣΠΑΣΕ 1932
.... «Απ τις μαχαιριές σαν γιάνει,
Βλάμηδες θαρθεί
Να σας εύρει βρε νταήδες και να
Ξηγηθεί.
Τότε ρε θα δείτε μάπες, τι θα πει
Καρδιά
Τίνος μάνα θε να κλάψει, μες την
Κοκκινιά».

[mpletsas]

Αντώνη μπράβο για την ερευνητικότητα σου και για το τραγουδάκι που ανέβασες, από αυτά τα τέσσερα τα επίμαχα. Θεώρησα επιβεβλημένο να συμπληρώσω το σχετικό λήμμα στα «Κατάστιχα» με τα στοιχεία που έθεσες υπόψιν μας:

wiki/mediawiki/index.php?title=Ο Αντώνης Νταλγκάς σε παραδοσιακά τραγούδια&diff=15926&oldid=9662

[NIKOS_THESSALONIKH]

Μπράβο Αντώνη!

Θα 'θελά να ήμουν από μια μεριά και να σ' έβλεπα όταν γύρισες σπίτι.. και το ύφος σου όταν άκουγες ξάνα τον δικό σου δίσκο...

[Adonis]

Νίκο στο σπίτι δεν υπάρχει δείγμα δίσκου, μακάρι να υπήρχε. Το τραγούδι που ανέβασα, όπως και μερικά άλλα που θα ανέβουν προέρχονται από ένα φίλο, που δεν θέλει διαφήμιση...

[Adonis]

Δύο χρόνια μετά την ανάρτηση του θέματος βρέθηκαν και ανέβηκαν όλα τα τραγούδια στη σελίδα που εντόπιστηκαν έπειτα από το σχετικό θέμα του Μπαρούνη Ηλία, που ενώ οι δίσκοι αναγράφουν το όνομα του Κ. Μισαηλίδη τραγουδάει ο Αντώνης Νταλγκάς.

Είπαμε αυτή η σελίδα ΕΙΝΑΙ το Αρχείο Ελληνικής Δισκογραφίας...

Εκ μέρους των συντονιστών θέλω να ευχαριστήσω όλους τους συλλέκτες που μοιράζονται τα τραγούδια τους και μέσω της σελίδας μπορούν όλοι να ακούσουν αυτόν τον Θησαυρό...