ΚΕΣΑΜ-Ζεϋμπέκ(ικα) (Πέλαγος Πολιτισμού)

Συναυλίες ή εκδηλώσεις που θα είχε ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε
Απάντηση
Μήνυμα
Συγγραφέας
lavtaci
Δημοσιεύσεις: 7
Εγγραφή: 13 Οκτ 2011 04:25 pm
Τοποθεσία: Μυτιλήνη

ΚΕΣΑΜ-Ζεϋμπέκ(ικα) (Πέλαγος Πολιτισμού)

#1 Δημοσίευση από lavtaci »

Στο πλαίσιο του προγράμματος Πέλαγος Πολιτισμού, το οποίο εκπονήθηκε υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και με την συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλήφθηκε ένα σύνολο δράσεων, που αφορούσαν στο μουσικό πολιτισμό (λόγιο και λαϊκό) της ευρύτερης περιοχής. Την υλοποίηση του εν λόγω εγχειρήματος ανέλαβε το Κέντρο Σπουδών Ανατολικής Μουσικής του Αναγνωστηρίου Αγιάσου, πραγματοποιώντας σειρά συναυλιών -σε τρεις διακριτές θεματικές ενότητες- στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου. Πιο συγκεκριμένα, οι δράσεις έλαβαν χώρα κατά την περίοδο 2013-14 μέσω της διοργάνωσης-υλοποίησης εννιά συναυλιών, σε Λέσβο (Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης, Αναγνωστήριο Αγιάσου), Χίο (Ομήρειο, Citrus, Καλιμασιά), Σάμο (Μαυρογένειος Σχολή, Γυμνάσιο Καρλοβάσου) και Ικαρία (Άγιος Ιωάννης Ραχών), που αφορούσαν στους εξής θεματικούς άξονες :

α). Μεσοπολεμικό αστικο-λαϊκό τραγούδι,

β). Ζεϋμπέκ(ικα),

γ). Ελαφρά-δυτικότροπα Σμύρνης.


Έτσι, όσον αφορά στην πρώτη θεματική, ζητούμενο αποτέλεσε η μελέτη, προσέγγιση και έπειτα απόδοση ενός αντιπροσωπευτικού ρεπερτορίου από την ευρύτατη δισκογραφική παραγωγή των 78 στροφών κατά την μεσοπολεμική περίοδο, που αποτέλεσε καρπό λαϊκής μουσικής έκφρασης και προερχόταν από επιτελεστικά περιβάλλοντα των αστικών χώρων της εποχής. Σε σχέση με το είδος των Ζεϋμπέκ εκείνο που παρουσίασε περισσότερο ενδιαφέρον ήταν η διερεύνηση και στη συνέχεια αποτύπωση του τρόπου με τον οποίο το εν λόγω δημώδες μουσικό ιδίωμα της Μικρασιατικής υπαίθρου αποτέλεσε- ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα για την πόλη της Σμύρνης, αλλά και του ελλαδικού χώρου μετά το 1922 και την ανταλλαγή των πληθυσμών- πηγή μορφολογικής και αισθητικής αναφοράς τόσο για λαϊκές, όσο και για λόγιες μορφές δημιουργικής έκφρασης σε περιβάλλοντα μάλιστα αστικά. Η τελευταία δε θεματική αφορά σε ένα «υβριδικό», θα ’λεγε κανείς, ρεπερτόριο το οποίο αναπτύχθηκε στη Σμύρνη κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα εκ μέρους Σμυρνιών δημιουργών και έφερε ως κυρίαρχο στιλιστικό του χαρακτηριστικό τη διάθεση σύγκρασης της ευρωπαϊκής μουσικής κληρονομιάς με την αντίστοιχη λυρική διάθεση του χώρου της Ανατολής.
Για να καταστεί εφικτή η εκπόνηση του παραπάνω εγχειρήματος συστάθηκε ειδικό εργαστήριο το οποίο λειτούργησε στο περιθώριο του προγράμματος σπουδών του ΚΕ.Σ.Α.Μ κατά την ακαδημαϊκή περίοδο 2013-14, με σκοπό την προσέγγιση, μελέτη και εν τέλει την επιτελεστική απόδοση-αποτύπωση του εν λόγω ιστορικού υλικού. Η συγκεκριμένη ομάδα αποτελείτο από τα εξής μέλη του ΚΕ.Σ.Α.Μ :
Νίκο Ανδρίκο (λάφτα, σάζι, βιολοντσέλο, φωνή)
Γιάννα Μαϊστρέλλη (βιολί)
Αλέκο Καφούνη (σαντούρι, λάφτα, σάζι)
Στρατή Σκουρκέα (κρουστά, σάζι, μπαγλαμά, μαντολίνο)
Βασίλη Κουζινόγλου (κιθάρα)
Μαρία Σεϊτανίδου (φωνή)
Γιώτα Μαϊστρέλλη (φωνή)
Η επιλογή του κατάλληλου ρεπερτορίου υπήρξε πρωταρχική ανάγκη αναφορικά με το σχεδιασμό του όλου εγχειρήματος, καθώς τα κομμάτια που επρόκειτο να αποδοθούν θα έπρεπε συγχρόνως να είναι αντιπροσωπευτικά του ιστορικού μεγέθους από το οποίο είχαν αντληθεί, αλλά επίσης και να δύνανται να αποτελέσουν ένα –σε συνάφεια με τα υπόλοιπα επιλεγμένα της ίδιας κατηγορίας- υλικό, κατάλληλο για επιτέλεση σε πρότυπα καθαρά συναυλιακά, και άρα χωρίς τη δυνατότητα δυναμικού μοντέλου διάδρασης-ανατροφοδότησης με το κοινό. Τα παραπάνω, όπως είναι φυσικό, απαίτησαν την ύπαρξη ενός ευρύτατου οργανολογίου, ώστε να καταστεί δυνατή η δόμηση διαφορετικών τύπων ορχήστρας, κατάλληλων να αποδώσουν ερμηνευτικά ένα ευρύτατο και σε αρκετές περιπτώσεις, ετερόκλητο υφολογικά και αισθητικά φιλολογικό υλικό.
Βάσει αυτής της λογικής δομήθηκαν οι εξής τύποι ορχήστρας :
Μεσοπολεμικά αστικά:
α). Σαντούρι, βιολί, κιθάρα, λάφτα, κρουστά
β). βιολί, λάφτα, κρουστά
γ). Σαντούρι, βιολί, κιθάρα, κρουστά
Ζεϋμπέκ(ικα):
α). Divan Saz, Çöğür, cura saz
β). δύο λάφτες, βιολί, κρουστά
γ). Σαντούρι, βιολί, κιθάρα, λάφτα, κρουστά
δ). Σαντούρι, βιολί, κιθάρα, λάφτα, μπαγλαμάς
Ελαφρά-δυτικότροπα Σμύρνης:
α). Σαντούρι, βιολί, κιθάρα, βιολοντσέλο, μαντολίνο
β). Σαντούρι, βιολί, κιθάρα, μαντολίνο
γ). Σαντούρι, βιολί, κιθάρα, κρουστά
Επίσης, και ειδικά σε σχέση με την υφολογική ιδιαιτερότητα των εν λόγω μουσικών ειδών, ο ρόλος της φωνής υπήρξε καίριος και καθοριστικός, μιας και στο εν λόγω ρεπερτόριο η φωνή κατέχει κεντρικό-κυρίαρχο ρόλο σε επίπεδο ερμηνείας και έκφρασης.
Τέλος, θα πρέπει να ειπωθεί πως αναμφίβολο σημείο μελέτης και αναφοράς υπήρξαν οι πρωτότυπες ιστορικές ηχογραφήσεις των κομματιών, η αισθητική-υφολογική ανάλυση και κατανόηση των οποίων αποτέλεσε καθ’ όλη την πορεία της διαδικασίας, αυτονόητο προαπαιτούμενο έστω και για τη στοιχειωδέστερη εκτέλεσή τους. Ωστόσο, η όλη προσπάθεια δεν αρκέστηκε στην ασφάλεια που θα παρείχε η στατική-αντιγραφική αναπαραγωγή του εν λόγω υλικού -μέσω μιας ακόμα πιστής επανεκτέλεσής του κατά τα λαογραφικά πρότυπα-, όπως επίσης δε βρήκε εκφραστική οντότητα σε μια επιδερμικού τύπου διασκευαστική διαχείριση των συμβεβηκότων που το συνοδεύουν. Αντίθετα, αποπειράθηκε τη διείσδυση στο βαθύτερο –πέρα από το τεχνικό- ουσιαστικό του περιεχόμενο, με απώτερη προσδοκία την επίτευξη μιας ρέουσας, βιωμένης και ενεργειακά μεστής, επικαιροποιημένης αναδιατύπωσής του.

Φιλολογικός-μουσικολογικός σχολιασμός στους συνδέσμους:

http://www.academia.edu/17321559

http://www.academia.edu/17331767


https://youtu.be/Slb3Sq5glYk

Άβαταρ μέλους
ntouzenis
More than 150 posts user.
Δημοσιεύσεις: 618
Εγγραφή: 01 Νοέμ 2005 12:54 pm
Τοποθεσία: Χανιά

#2 Δημοσίευση από ntouzenis »

Ωραια προσπαθεια και μπραβο που μεσω ευρωπαικων προγραμματων γινεται αυτη η δουλεια!! Απο την πρωτη επαφη με αυτη την εργασια, μου δημιουργουνται καποιες αποριες:

-Η μελετη ασχοληθηκε με τις δυο δεκατιες αυτες που οντως απο τα ντοκουμεντα που εχουμε υπαρχει μια (νεα) διαφοροποιημενη μουσικη εκφραση σε σχεση με τα χρόνια πριν το 1900 και που εν πολλοις οφειλεται στην επιδραση της δυσης. Ομως απο το ποσοστο που εχω και εγω ασχοληθει μηπως θα επρεπε να συσχετισθει αυτο με την αναπτυξη της Σμυρνης τον 19ο αιωνα ως διαμετακοιμιστικό κεντρο με πλειστες πολιτισμικες αναφορες και προσμιξεις που εφεραν τουλαχιστον απο τα μεσα του 19ου αιωνα μια ανθηση στα μουσικα δρωμενα εκτος απο τα υπολοιπα (θεατρο, χορος, αθλητισμος κ.α.) ισαξια ισως και μεγαλυτερη απο αυτην της Πολης που κρατουσε τα ηνια επι αιωνες και την αναδειξη του α-μανε ως κυριαρχο στοιχειο ως και των τραγουδιων της εσωτερης Μικρας Ασιας ενταγμενα στο ρεπερτοριο της κομπανιας, που πολλες απο αυτες πλαισιωναν τα κεντρα της προκυμαιας και που απο το 1873 "εξηγαγαν" το πολιτιστικο προιον αυτο στην ανερχομενη πληθυσμιακα και πολιτισμικα Αθηνα, στα καφε αμαν που δημιουργηθηκαν ως αναγκαιοτητα απεναντι στα δυτικοτροπα καφε σανταν (1872);;
Θελω να πω οτι αυτο που μελετηθηκε προεκυψε ως μια συνεχεια ή ως κατι το εντελως νεο, αυτοφωτο και κατα καποιο τροπο "ουρανοκατεβατο";

-Μελετηθηκε το ποσοστο που η ευρωπαικη μουσικη επηρρέασε την ελληνικη και ποσο η οθωμανικη;; Ισως να ειναι ακαταλληλος ο χρονος γιατι δημιουργουνται εθνικιστικοι συνειρμοι... αλλα ας τολμησουμε καποια στιγμη να το κανουμε κι αυτο. Ειναι τυχαιο που ο ελληνας μουσικος χρησιμοποιει -για ευκολια ισως- την συγκερασμενη κλιμακα απο το 1920-30 και μετα, αντι τις δυσκολες ατραπους της φυσικης κλιμακας, ομως απ'την αλλη δε χαριζεται στην ευρωπαικη μουσικη ολοτελα αφου αρεσκεται στις τσαλκαντζες, τις βυζαντινοτροπες μουσικες φρασεις και τα μακροσυρτα φωνηεντα στα ρεμπετικα τραγουδια ενω δημιουργει "λαικους δρομους" ναι μεν συγκερασμενους αλλα ανατολίτικους;;
Και ας σημειωσουμε την εμμονη στα επτασημα τραγουδια απο Εστουδιαντινες, μαντολινατες και ευρωπαϊζοντες συνθετες με διφωνιες και ερμηνειες εντελως δυτικοτροπες!

-Ενα αλλο θεμα ειναι αν ληφθηκαν υποψη οι ηχογραφησεις σε κυλινδρους του Ψάχου το 1911-12, που υπαρχουν αν δεν κανω στην Ακαδημια Αθηνων, τουλαχιστον ως παρτιτουρες.

-Επισης αν εγινε αναφορα και διαχωρισμος της περιοδου 1900-20 στις επι μερους χρονικες περιοδους, οπου ειχαμε στην Ελλαδα πολεμικες συρρραξεις και παραλληλα ενα κλιμα μπελ-εποκ στην Αθηνα και Συρο και φυσικα ακομα περισσοτερο στη Σμυρνη. Την περιοδο 1900-'12 ηχογραφουνται εκατονταδες δειγματα αυτης της νεας μουσικης "τεχνοτροπιας" στη Σμυρνη και Πολη και λιγο στην Αθηνα, ακριβως ως εκφραση αυτου του τροπου ζωης και της ευμαρειας (πραγματικης ή επιπλαστης).
Στην περιοδο μετα το 1912 ολα αυτα σταματουν λογω του 10ετους πολεμου και τοτε υπερτερουν στις ηχογραφησεις τα θουρια, τα μαρς και λιγοστευει η παραγωγη των "υβριδιων" αυτων... Την ιδια εποχη ομως στην Αθηνα, σε συγκεκριμενες περιοχες και στις φυλακες αναπτυσσεται το μαγκικο, το τραγουδι της φυλακης, πραγματα που εχουνε ειπωθει... και απο το οποιο στα τελη της δεκαετιας του 1920 θα δημιουργηθει το λεγομενο "ρεμπετικο".

-Και τελος αν και κατα ποσο μελετηθηκε το επιπεδο καταρτισης των λαικων μουσικων του τοτε, οι οποιοι αν εξαιρεθουν οι μη επαγγελματιες λαικοι μουσικοι, οι περισσοτεροι ηταν σπουδαγμενοι σε 2-3 διαφορετικα ρεπερτορια και προς Θεου δεν ειναι αυτο μομφη προς ολους εμας που προσπαθουμε οπως μπορουμε...

Απάντηση

Επιστροφή σε “Συναυλίες - Εκδηλώσεις”