Φως στο Ρεμπέτικο Ύφος, τη θεωρία και τους δρόμους

[eyAggelos]

Χαιρετώ όλους τους μουσικόφιλους, τους ρεμπέτες και τους ανθρώπους που αγαπάνε τις μούσες. Ασχολούμαι με τη μουσική από παιδί. Ξεκίνησα με μπουζούκι τετράχορδο, κανονικά το ωδείο μου, με τις θεωρίες μου, τα σολφέζ μου, τα ντικτε μου.

Πάντα όμως κάτι χτυπούσε μέσα μου. Ειδικά στα μαθήματα του Ωδείου. Ένιωθα, κακά τα ψέματα, σαν βλάκας. Τι σχέση έχει το μπουζούκι, έλεγα, με τα σολφεζ και τα ντικτε που έχουν γράψει ορισμένοι φράγκοι του μεσαίωνα; Ένιωθα να μην μελετάω και να μην ευχαριστιέμαι. Τι συνέβαινε;

Για να μην τα πολυλογώ, Τα τελευταία χρόνια μελετάω και παίζω Ούτι και Ταμπουρά και έχω βρει την υγεία μου. Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν; Να κλειδώσουμε όλα τα ευνουχιστικά ωδεία και να σπάσουμε όλα τα κλασσικά όργανα; Να κάψουμε όλα τα βιβλία κλασσικής θεωρίας; Όχι βέβαια.

Σκοπός είναι κατά τη γνώμη μου να παίζουμε ότι μας ευχαριστεί αληθινά. Και αυτό σας καλώ όλους να συζητήσουμε εδώ. Γιατί παίζουμε; Γιατί μελετάμε; Πως ήρθαν αυτοί οι δρόμοι που παίζουμε σήμερα; Από που και από ποιον;

Θα ξεκινήσω με κάτι πολύ βασικό: την διαφορά Δρόμου και Maqam. Θα έδινα την ευκαιρία σε εσάς να τοποθετηθείτε πρώτοι. Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί το Μακάμ Ουσακ από το δρόμο Ουσακ;

Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντική για να ξεκινήσουμε την συζήτησή μας. Και κάτι δεύτερο: Όλοι μιλάμε για Ρεμπέτικο. Ετυμολογικά επισημαίνω:

Ρεμπέτης= πιθ. σλαβ. rebiata, πληθ. του rebenok(=παιδί, παλικάρι) ή τουρκ. προέλευσης.

Ετυμολογικό Λεξικό Νεοελληνικής Δημοτικής Χάρης Σακελλαρίου

[Giannis_Naxos]

Αφού δεν απαντάει κανένας, παίρνω την πρωτοβουλία να πω την γνώμη μου.

Η διαφορά στο μακάμ ουσάκ και στον δρόμο ουσάκ είναι η εξής:

Το μακάμ ουσάκ καταρχάς προϋπάρχει του δρόμου που παίζουμε όλοι εμείς οι συγκερασμένοι. Επίσης κατά την γνώμη μου το μακάμ προσφέρεται για πιο περίτεχνους αμανέδες και ταξίμια γιατί σαν άκουσμα όπως και να το κάνουμε ακούγεται πιο ''γεμάτο''. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι και ο δρόμος ουσάκ δεν κάνει ωραία ταξίμια! Επίσης, κατά την ταπεινή μου άποψη, πιστεύω ότι το μακάμ καθώς προυπάρχει, είναι και πιο σωστό για εμάς τους έλληνες αφού η ιστορία μας αυτό δείχνει. Στην ουσία, όποιος αρνείται την σπουδαιότητα των μορίων και των μακάμ, αρνείται την πολιτιστική του παράδοση. Μια παράδοση που κακώς την έχουμε ΧΑΡΙΣΕΙ στους δίπλα....

Πιστεύω πάντως ότι το θέμα αυτό αξίζει να το συζητήσουμε. Περιμένω απόψεις!

[Γιώργος Ευαγγέλου]

Η διαφορα ειναι οτι το μακαμ αναφερεται στην ασυγκεραστη μουσικη, στη φυσικη κλιμακα μεσω της οποιας ολα τα μακαμ συνδεονται.
Ο δρομος ειναι ουσιαστικα μια εξευρωπαισμενη και συγκερασμενη εκδοχη των μακαμ. Επισης η θεωρια των δρομων προυποθετει και εναρμονιση συγχορδιων κατο το οποιο δεν γινεται στις μουσικες που εχουν ως αξονα την τροπικοτητα των μακαμ!

σε παραπεμπω σε μια αλλη κουβεντα του φορουμ, ο Socrates αναφερει ενα βιβλιο του Μαυροματη που ειναι εξαιρετικοτατο στη θεωρια των μακαμ!

[eyAggelos]

Ωραίος διάλογος! Μακάρι να συνεχίσουμε να δίνουμε τέτοιες απλές και κατατοπιστικές απαντήσεις.

Όσον αφορά τα Μακαμ, αυτά περιλαμβάνουν περισσότερο πράξη, άκουσμα και βιώματα από ότι θεωρία. Για παράδειγμα, ποια είναι η θεωρία για το Μακαμ Ουσακ; Είναι απλά ένα τετράχορδο και συγκεκριμένα ΡΕ - ΜΙ (ύφεση 2 μορίων) - ΦΑ - Σολ. Αυτό είναι απλά το Μακαμ Ουσακ. Και το μόνο που έχουμε να επισημάνουμε είναι ότι οι Άραβες βάζουν πιο πολλά μόρια στην ύφεση, οι Τούρκοι λιγότερα και οι Βυζαντινοί το ενδιάμεσο. Τέσσερις νότες μόνο!

Ο δρόμος όμως του Ουσακ είναι κάτι πολύ διαφορετικό. Και σίγουρα η θεωρία του δρόμου περιλαμβάνει και εναρμονίσεις σχεδόν σε κάθε πάτημά του. Πιστεύω πως το καλύτερο βιβλίο που υπάρχει για το μπουζούκι και τους δρόμους του, είναι του Μιχαλάκη.

Με το Ρεμπέτικο όμως τι γίνεται; Δεν ενσωματώνει την φρασεολογία των Μακαμ, είτε με τις έλξεις της φωνής και του βιολιού, αλλά δεν ενσωματώνει και την αρμονικότητα των δρόμων, όπως με τα μπασίματα της κιθάρας και τα σταράτα πατήματα του μπουζουκιού;

Εξ' άλλου, οι ντεμινουίτες και οι δεύτερες δεν είναι από τα πιο όμορφα στοιχεία; Πως μπορούμε εμείς να αρχίζουμε να αναλύουμε την Θεωρία του Ρεμπέτικου; Συνδυάζοντας Μακαμ και δρόμους; Εναρμονίζοντας τα μόρια;

[Γιώργος Ευαγγέλου]

αλλο η θεωρια των μακαμ και αλλο η ευρωπαικη θεωρία της μουσικης...
η θεωρια των ελληνικων λαϊκων δρομων στη μεση!

[eyAggelos]

Και ποιο πιστεύετε από τα τρία ότι ενσωματώνει περισσότερο το Ρεμπέτικο;

[socrates]

Φίλε Γιώργο, στην άλλη κουβέντα του χώρου δεν αναφέρω κανένα βιβλίο κάποιου Μαυρομάτη, αναφέρω δύο βιβλια του Μάριου Μαυροειδή σχετικά με τους τρόπους και τα μακάμ.