Η μουσική έτσι κι αλλιώς, απ' ό,τι μπορώ να καταλάβω και να φανταστώ, είναι "αλατσατιανή".Νίκος Α. Πολίτης έγραψε:.... Άγη, για το αν το τραγούδι αρχικά «κατάγεται» από Μεσσηνία έχω σοβαρές αμφιβολίες, γιατί δεν γνωρίζω άλλο ντόπιο κομμάτι από Μεσσσηνία σε εννεάσημο μέτρο, ούτε και νομίζω ο καρσιλαμάς να χορευόταν εκεί. Ο προσδιορισμός «Καλαματιανή» αντί για Αλατσατιανή πρωτοεμφανίστηκε στην αμερικάνικη εκτέλεση (Παπαγκίκα) και δεν έχει ερευνηθεί ό λόγος.
Για το πώς έγινε "καλαματιανή" είχα κι εγώ το ερώτημα. Ο νους μου πήγαινε στην υπόθεση ότι στην Καλαμάτα υπήρχε ίσως προσφυγικός πληθυσμός που έφερε το τραγούδι που κατόπιν προσαρμόστηκε στην περιοχή και το οικειοποιήθηκε ο πληθυσμός της.
Όταν έγραφα για τραγούδι της περιοχής Μεσσηνίας, εννούσα την αντάρτικη εκδοχή, ότι δηλαδή σαν αντάρτικο μάλλον γεννήθηκε και τραγουδιόταν εκεί, αφού νομίζω πως δεν είναι από τα αντάρτικα που ήταν γνωστά σε όλη την Ελλάδα. Εκ των υστέρων είδα πως και στο λινκ που παρέθεσα λέγεται πως τραγουδιόταν από τους αντάρτες του Ταϋγέτου και του Πάρνωνα στα χωριά της Μάνης και της Μεσσηνίας.
--------------
Μιά που ξαναμπαίνω στη συζήτηση, ήθελα να πω ότι υπάρχουν "ανώνυμα" αντάρτικα στα οποία και η μουσική είναι πρωτότυπη και ανώνυμη. Νομίζω πως και το τραγούδι για το Μικρό Χωριό, που είναι πολύ γνωστό, είναι ένα από αυτά.
Από την άλλη και το ότι σε άλλα οι "αδέσποτοι" στίχοι γράφτηκαν πάνω σε προγενέστερες μουσικές - παραδοσιακές ή όχι, είναι κι αυτό σαν διαδικασία κάτι που χαρακτηρίζει την ανώνυμη - προφορική λαϊκή δημιουργία. Μιλώντας για το αστικό λαϊκό τραγούδι μπορεί κανείς να θυμηθεί πώς πάνω σε έναν σχετικά περιορισμένο αριθμό μουσικών μοτίβων έχουν μπει πλήθος παραλλαγές στίχων και δίστιχων. Και σε ότι αφορά τη δημοτική παράδοση υπάρχουν πολλές παραλλαγές τραγουδιών με διαφορετικούς στίχους πάνω στην ίδια μουσική, κι επίσης η διαφορετικότητα των στίχων επιφέρει μερικές φορές και μουσικές αλλαγές: αυτή η -και μουσική- διαφοροποίηση υπάρχει και στο συγκεκριμένο σκοπό της αλατσατιανής - καλαματιανής, όπου στην αντάρτικη εκδοχή ο ρυθμός γίνεται πιο ορμητικός κλπ. Πράγμα που ισχύει και στο ιταλικό bela ciao, αν συγκρίνει κανείς την προπολεμική εκδοχή για τη δουλειά στους ορυζώνες (αν θυμάμαι καλά) και την παρτιζάνικη εκδοχή.
Όπως γράφτηκε, βέβαια, η λαϊκή δημιουργία γιά την Εθνική Αντίσταση είναι δυσανάλογα μικρή΄και όχι ιδιαίτερα πρωτότυπη: Αυτό βέβαια εν μέρει οφελεται και στο σχετικά βραχύβιο (σχεδόν μιά δεκαετία και όχι λχ 400 χρόνια) των όρων που έκαναν δυνατή αυτή τη δημιουργία. Αλλά από την άλλη είναι και θέση που μόνο με κάποια σχετικότητα μπορεί να γίνει αντιληπτή, αφού το "δυσανάλογο" οφείλεται επίσης εν μέρει αλλά και σε μεγάλο βαθμό στη γνώση που επιτράπηκε να αποκτήσουμε για αυτή τη δημιουργία μεταπολεμικά ύστερα από τη βίαιη καταστολή του κινήματος της εθνικής αντίστασης. Πιστεύω πως τηρουμένων των αναλογιών, κάτι παρόμοιο μπορεί να συνέβη και με τα δημοτικά τραγούδια, ότι δηλαδή ένα μέρος τους που αφορούσε τον επαναστατικό αγώνα να πέρασε στη λήθη εξαιτίας ακριβώς των πολιτικών συνθηκών που επικράτησαν μετεπαναστατικά.
